Σαλάτα καπρέζε: πιο ιταλική δεν γίνεται!
Η σαλάτα καπρέζε μας έρχεται από τη ναπολιτάνικη κουζίνα και συγκεκριμένα, όπως υποδηλώνει και το όνομα της, από το υπέροχο Κάπρι. Το Κάπρι βρίσκεται απέναντι από τη Νάπολη και είναι μια σταλιά νησάκι. Αυτό το αμελητέο νησάκι, λοιπόν, που πήρε το όνομά του από τους κάπρους (αγριογούρουνα) ή κατ’ άλλους από τις κατσίκες (capraeae στα λατινικά), που αφθονούσαν κατά την αρχαιότητα, έμελλε να γίνει ένα από τα πιο κοσμοπολίτικα θέρετρα της Ιταλίας και να μαγεύει τον κόσμο με τις ομορφιές του!
Αλλά ας γυρίσουμε στο πιάτο μας! Η καπρέζε δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση και έτσι, όπως τα περισσότερα πιάτα της παραδοσιακής ιταλικής κουζίνας, είναι φτιαγμένη από απλά υλικά, συνδυασμένα αριστοτεχνικά μεταξύ τους. Κατεξοχήν καλοκαιρινό πιάτο, βασικά συστατικά του είναι η μοτσαρέλα (κατά προτίμηση από βουβαλίσιο γάλα - mozzarella di bufala), η ντομάτα και ο βασιλικός. Αλατάκι, λαδάκι και αν θέλετε και λίγη ριγανίτσα και αυτό είναι όλο. Όπως αντιλαμβάνεστε, τα υλικά που θα χρησιμοποιήσετε πρέπει να είναι πρώτης ποιότητας, και φυσικά αυτή η σαλάτα σερβίρεται μόνο φρέσκια. Κατ’ επέκταση, καπρέζε ονομάζεται ό,τι συμπεριλαμβάνει τον παραπάνω συνδυασμό, και δεν εννοώ βέβαια την τούρτα καπρέζε, άλλη μεγάλη αμαρτία ...
Η καπρέζε είναι μια αλληγορία των χρωμάτων της Ιταλικής Δημοκρατίας και της ιταλικής σημαίας. Πριν λίγο κάμποσο καιρό, που γιόρταζαν τα 150 χρονιά της Ιταλικής Δημοκρατίας, πολλά ιταλικά blog και site μαγειρικής παρουσίασαν την καπρέζε ως το αντιπροσωπευτικό πιάτο της χώρας. Όπως συμβαίνει με πολλά διάσημα παραδοσιακά πιάτα, δεν ξέρουμε και πολλές λεπτομέρειες για το πώς και από ποιον δημιουργήθηκε. Πρώτες αναφορές για την ύπαρξη της έχουμε στη δεκαετία του 1920, καθώς παρουσιάζεται σε ένα μενού από το τραπέζι των φουτουριστών, που σύχναζαν στο ξενοδοχείο Hotel Quisisana του Κάπρι. Το καλοκαίρι του 1924, ο δημιουργός του κινήματος των φουτουριστών, Filippo Tommaso Marinetti, που απ' ό,τι φαίνεται πρόσεχε πάρα πολύ τη γραμμή του, ορκισμένος πολέμιος της βαριάς παραδοσιακής κουζίνας, αποκήρυττε την μακαρονάδα και προωθούσε τη χορτοφαγική κουζίνα.
Η καπρέζε, ως χορτοφαγικό πιάτο, σε συνδυασμό με τον πατριωτικό της συμβολισμό, ήταν από τα αγαπημένα πιάτα του signore Marinetti και της παρέας του. Πολύ πιθανόν εκείνη την εποχή, που η βουβαλίσια μοτσαρέλα δεν ήταν τόσο διαδεδομένη, να χρησιμοποιούσαν στη θέση της το fior di latte, δηλαδή τη μοτσαρέλα από αγελαδινό γάλα. Βέβαια, κάπου δεν υπολόγιζε σωστά ο κύριος Marinetti, καθώς η καπρέζε κάθε άλλο πάρα light είναι. Κάντε έναν υπολογισμό: 1 μοτσαρέλα 120gr = 320 cal., 1 ντομάτα + 1 κουταλιά λάδι, φτάνουμε στις 450cal. Αν προσθέσουμε και μια φέτα ψωμί, ε τότε ξεπερνάμε τις 600 cal, για μια μερίδα σαλάτα...
Η φήμη της καπρέζε εκτοξεύτηκε κατά την δεκαετία του 1950, όταν έγινε το αγαπημένο κολατσιό του βασιλιά της Αίγυπτου Φαρούκ, που συνήθιζε να απολαμβάνει ένα σάντουιτς καπρέζε, μετά το απογευματινό του μπάνιο. Η σαλάτα καπρέζε σερβίρεται σαν ορεκτικό αλλά και σαν δεύτερο πιάτο, σύμφωνα με το τελετουργικό του ιταλικού τραπεζιού.
Τα πράγματα, όπως είπαμε, είναι απλά: πάρτε μια φρέσκια μοτσαρέλα, από βουβαλίσιο γάλα αν είναι δυνατόν (ψάξτε δηλαδή να γράφει η συσκευασία mozzarella di bufala), διαλέξτε μια ωραία ώριμη ντοματούλα και κόψτε τα σε φέτες. Κόψτε και λίγα φύλλα από τον βασιλικό στη γλάστρα, ρίξτε από επάνω λίγο έξτρα παρθένο ελληνικό ελαιόλαδο, λίγη ριγανίτσα και απολαύστε έναν μοναδικό συνδυασμό γεύσεων!
Αν θέλετε να την παρουσιάσετε σε τραπέζι, αυξήστε τις ποσότητες. Κόψτε τις ντομάτες και τη μοτσαρέλα σε κύβους, βάλτε τα σε μια σαλατιέρα και γαρνίρετε με το ελαιόλαδο και φρέσκο βασιλικό. Μπορείτε να μεταφέρετε το όλο κόνσεπτ μέσα σε φρέσκο τραγανό ζαπατάκι και να απολαύσετε πάραυτα ένα ελαφρύ και δροσερό σαντουιτσάκι!
*H Μαρίνα Μαυρομάτη διατηρεί το ελληνοϊταλικό blog Il laboratorio di mm_skg.
Μεζέδες για Μουντιάλ: ιταλικά χρώματα
Σαν Καπρέζε του χειμώνα
Υγιεινή διατροφή της Μεσογείου: Νισουάζ