Οι αγάπανθοι του Γιώργου Σεφέρη
Οι αγάπανθοι προστάζουν σιωπή
Σηκώνοντας ένα χεράκι μαβιού μωρού της Αραβίας
«Ο Στρατής Θαλασσινός ανάμεσα στους αγάπανθους» , Γιώργος Σεφέρης
Νόμιζα ότι η ονομασία ήταν εύρημα λεκτικό του ποιητή... ένα λουλούδι - δημιούργημα της γνωστής «αδείας» του, ένα λουλούδι που αρμόζει στις αναπολήσεις του alter ego του. Δεν φαντάστηκα ποτέ πως πρώτος κάποιος βόρειος βοτανολόγος - ταξινομιστής το κατέγραψε στα κιτάπια του. Αυτά όταν ήμουν νέα και ήξερα πιο πολλά για την ποίηση παρά για τα λουλούδια.
Ήταν άγνωστος ο αγάπανθος τότε στην Ελλάδα εξάλλου... σίγουρα στην Αττική, όπου μεγάλωσα εγώ. Τώρα τον βλέπω και στην Αθήνα αλλά όχι με το σφρίγος της αφρικανικής ιθαγένειάς του. Ο Σεφέρης τον γνώρισε στην Αίγυπτο και στη Νότια Αφρική (τόπο καταγωγής του φυτού) κατά τον πόλεμο, ίσως και στην Κύπρο φερμένο από τους Εγγλέζους.
Οι Εγγλέζοι πρέπει να το έφεραν και στην Κέρκυρα, όπου το γνώρισα κι εγώ, ένα μαγικό δειλινό του Ιουνίου στο Βρετανικό Νεκροταφείο, όπου υψώνονταν παντού ανάμεσα στους τάφους τα βαθυγάλανα κεφάλια του σε μίσχους ενός μέτρου και πάνω. Δεν πίστευα τα μάτια μου... τι ήταν αυτό το άγνωστο λουλούδι που θέριεψε από το πουθενά και ορθώθηκε σαν μαβιά παρουσία στον κόσμο των σιωπηλών νεκρών; «Είναι οι αγάπανθοι που τους κρατούν αμίλητους» καταλήγει ο ποιητής, «όπως τα βάθη της θάλασσας ή το νερό μες στο ποτήρι».
Από το κοιμητήρι αυτό, ένα από τα άγνωστα αξιοθέατα της Κέρκυρας, αγόρασα κι εγώ τους πρώτους μου βολβούς. Ο άξιος φύλακας, σημερινός απόγονος της μαλτέζικης οικογένειας που φροντίζει το μέρος από την δημιουργία του κατά την αγγλική κατοχή, δεινός κηπουρός, διατηρεί εκεί ένα μικρό φυτώριο.
Σήμερα ο κήπος μου είναι γεμάτος από τους γαλάζιους απογόνους τους. Έχω προσθέσει και λευκούς από κέντρο κήπου σε ένα σημείο. Είναι εύρωστοι κι αυτοί αλλά δεν πολλαπλασιάζονται.
Πριν μερικά χρόνια, όταν ήμουν στην Καλιφόρνια με τον Σύλλογο Μεσογειακών Κήπων η φίλη μου η Καρολίνα κι εγώ πήγαμε σε φυτώριο ψάχνοντας τους σκούρους μπλε αγάπανθους που είχαμε θαυμάσει σε κήπους. Αγοράσαμε τρία φυτά (χωρίς άνθη), τρεις διαφορετικές ποικιλίες, και τα μεταφέραμε με χίλιους κόπους στις βαλίτσες μας με σκοπό να τα μοιραστούμε όταν μεγαλώσουν. Άδικοι οι κόποι. Από τους δύο που πήρα εγώ ο ένας ξεράθηκε σε δύο χρόνια χωρίς να ανθίσει, ο άλλος έζησε κακομοίρικα τέσσερα χρόνια, ανθίζοντας με ένα γαλάζιο ξεπλυμένο. Φέτος ξεράθηκε πριν ανθίσει. Της Καρολίνας «φυτοζωεί» με άνθη μοριακά πιο σκούρα απ' τα δικά μας.
Δεν πειράζει, έχω πάμπολλους, γερούς και χαρούμενους. Η ποικιλία είναι άγνωστη, αλλά στο αρχείο του κήπου την ονομάζω Αγάπανθος "Στρατή Θαλασσινού".
Ταιριάζουν απίθανα με τις ασημένιες φυλλωσιές της ελιάς και την ελαφρώς φλου ατμόσφαιρα της Κέρκυρας, που δίνει στο φως της γαλάζιες ανταύγειες. Συγχρόνως όμως δημιουργεί μαγική αντιπαράθεση με τις μωβ μπουκανβίλλιες (τις κατά τα άλλα καθόλου κερκυραϊκές) στον κήπο του φίλου μου του ναύαρχου.