Bostanistas.gr : Ιστορίες για να τρεφόμαστε διαφορετικά

Πρόκειται για ένα από τα πλέον οργανωμένα «πειράματα» ανοιχτής αγροτικής αγοράς στη χώρα μας και αυτές τις μέρες, αισίως, ολοκληρώνει περίπου έναν χρόνο επιτυχημένης λειτουργίας.
Η Αγορά Αγροτών Πρέβεζας, η ελληνική εκδοχή των διεθνώς καθιερωμένων farmers' market, που ξεκίνησε στις 17 Ιουνίου του 2012, ήταν καίρια επιδίωξη των Ενώσεων Νέων Αγορτών, με στόχο κυρίως οι επαγγελματίες της γεωργίας και της κτηνοτροφίας να εξασφαλίσουν διέξοδο προς την κατανάλωση και παράλληλα ο καταναλωτής να κερδίζει εξαιτίας του χαμηλού κόστους των αγαθών.

Η αρχή έγινε σε έναν ενοικιασμένο, αρκετά μικρό χώρο στη λεωφόρο Ιωαννίνων και η αγορά συνέχισε τη λειτουργία της πιλοτικά, μέχρι όσοι την συνέστησαν, με τη στήριξη του αρμόδιου υπουργείου, να εντοπίσουν πιθανές δυσκολίες αλλά και να δώσουν στο κοινό τον αναγκαίο «χρόνο γνωριμίας» με τον θεσμό.

Εν συντομία και δια στόματος του κυρίου Λεωνίδα Ραβανού, προέδρου της Ένωσης Νέων Αγροτών Πρέβεζας, οι επιτυχίες της πρωτοβουλίας ξεκινούν από τις αξιοσημείωτες διαφορές στις τιμές των προϊόντων: κηπευτικά, φρούτα, λάδι, ελιές, μέλι και φρέσκα, πελαγίσια ψάρια. Το σπανάκι για παράδειγμα, σε επίπεδο τοπικής αγοράς, από τα € 2,90 έφτασε στην εντυπωσιακή τιμή των 1,2 με 1,5 ευρώ. Ομοίως η ντομάτα, στην αγορά της Πρέβεζας, διατίθεται έναντι 0,60 ευρώ σε αντίθεση με το 1,30 των μεγάλων εμπορικών αλυσίδων. Οι δε παραγωγοί είδαν τα έσοδά τους να αυξάνονται σημαντικά λόγω της αντίστοιχα αυξημένης προσέλευσης. Μέγιστη κατάκτηση της αγοράς όμως είναι η ταυτοποίηση των προϊόντων.
Επίσης η άμεση επαφή καταναλωτή και παραγωγού και η φροντίδα για αξιόλογα αγαθά από την πλευρά του δεύτερου, οδηγεί σε σχέσεις εμπιστοσύνης και εκτίμησης, αφού σχεδόν κάθε εβδομάδα επαναλαμβάνεται η ίδια, αξιόπιστη συναλλαγή.

Κι αν αυτά ισχύουν στα καθ 'ημάς, εκτός συνόρων ο θεσμός των ανοιχτών αγορών έχει σημειώσει μακρά πορεία. Πρωτοπόρος η Κίνα, όπου το ποσοστό διατροφικής αυτάρκειας είναι το χαμηλότερο παγκοσμίως (περί το 40%), επομένως η άμεση διάθεση των αγροτικών αγαθών είναι η μόνη λύση για να εξασφαλίσει, όχι μόνο την αυτάρκεια, αλλά και τη βιωσιμότητά της ως χώρα. Σημειωτέον πως η τελευταία καταμέτρηση εκεί απαρίθμησε 13.500 και πλέον αγορές αγροτών.

Ακολουθούν σαφώς οι Η.Π.Α., με τον, τριπλασιασμένο μέσα σε μία δεκαπενταετία, αριθμό των 5.270 περίπου αγορών. Η κρατική στήριξη στα ντόπια farmers' market ολοένα ενδυναμώνεται κυρίως από το εκεί Υπουργείο Γεωργίας (USDA). Βασικές ιδέες πίσω από τη σύσταση των τοπικών αγορών είναι η σύνδεση των μελών της κοινότητας με τους παραγωγούς αλλά και μεταξύ τους, η στήριξη του εισοδήματος των πρώτων καθώς και η δημιουργία περιοχών διατροφικής αυτάρκειας.
Παράλληλα ενισχύονται σημαντικά οι ευπαθείς ομάδες, που είναι πιο εύκολο να εντοπιστούν χάρη στον τοπικό χαρακτήρα του εγχειρήματος. Το αρμόδιο υπουργείο δεν επιτρέπει απλώς την εύρυθμη λειτουργία των αγορών· πολλώ δε μάλλον χρηματοδοτεί τους πολίτες ώστε να υλοποιήσουν σχετικά προγράμματα.

Παρόμοιο το κλίμα και στην εμπειρότερη στον θεσμό Γαλλία, όπου, ήδη από το 1989, λειτουργούν 274 πιστοποιημένες αγορές αγροτών και παραγωγών (marches de producteurs du pays). Τα νήματα στις εν λόγω αγορές κινούν οι φορείς των αγροτών αλλά και το τμήμα Γεωργίας κάθε περιφέρειας.
Όσο για τα προϊόντα που διατίθενται; Νωπά μα και μεταποιημένα αγαθά φυτικής και ζωικής προέλευσης. Το 16,3% όσων εκμεταλλεύονται γεωργικά την ύπαιθρο (περί τις 88.500 δηλαδή) πωλούν τα προϊόντα τους εντός χώρας ενώ το 47% ασχολείται με τη μεταποίησή τους.

Σχεδόν ισάριθμες οι αγορές σε Γερμανία και Αυστρία, 360 και 376 αντίστοιχα. 175 από τις αγορές της Γερμανίας (Bauernmarkte) βρίσκονται μόνο στη Βαυαρία. Η ιστορία των αγορών εκεί ξεκινά, όπως και στη Γαλλία, το 1989. Η πρώτη αγορά στήθηκε στο Μόναχο, κατόπιν απόφασης του δήμου προσπαθώντας να ικανοποιήσει το αίτημα των καταναλωτών: ποια είναι η προέλευση των προϊόντων και, επωνύμως, ποιοι οι παραγωγοί τους; Αρκετά χιουμοριστικό και ειλικρινές το κεντρικό μήνυμα των αγορών της χώρας: «οι καταναλωτές δεν θα βρουν εδώ μπανάνες και μάνγκο».
Επισημαίνεται έτσι πως οι βασικές ιδέες των αγροτικών γερμανικών αγορών είναι η εντοπιότητα και η ταυτότητα των προϊόντων.

Στην Αυστρία 20 εκ των αγορών κινούνται αμιγώς από βιοκαλλιεργητές. Η διάθεση εκεί αποτελεί προτεραιότητα του δυσπρόφερτου (Lebensministerium) μα ενεργητικότατου Υπουργείου Ζωής, που φροντίζει για την άμεση πρόσβαση των καταναλωτών σε ποιοτικά, τοπικά τρόφιμα. Το σήμα κατατεθέν των προϊόντων που διακινούνται στις αγορές είναι η επιγραφή «Gutes von Bauernhof» (=Τα αγαθά από το αγρόκτημα). Με νόμο - οδηγό δε από το 2006 οι ανοιχτές αγορές της χώρας εντάσσονται στο τουριστικό προϊόν της. ¹

Μία από τις μελλοντικές δραστηριότητες των κατά τόπους των ελληνικών Ενώσεων Νέων Αγροτών είναι και το συνέδριο, που έχουμε ήδη αναφέρει, με θέμα «Αυτό το χωράφι είναι η επιχείρησή σου». Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη δράση των ενώσεων μπορείτε να επισκεφθείτε την κεντρική ιστοσελίδα τους neoiagrotes.gr.

¹ Όπως αναφέρεται σε σχετική ανταπόκριση του τεχνικού συμβούλου της ΠΕΝΑ ( Πανελλήνια Ένωση Νέων Αγροτών), Δημήτρη Μιχαηλίδη.