Bostanistas.gr : Ιστορίες για να τρεφόμαστε διαφορετικά

«Ως άνθος μαραίνεται και ως όναρ παρέρχεται και διαλύεται πας άνθρωπος». Ψυχοσάββατο, των Αγίων Θεοδώρων. Είναι το τρίτο ψυχοσάββατο της εκκλησίας που γιορτάζεται αμέσως μετά την Καθαρή Δευτέρα. Τη διαφορά  κάνει η εμφάνιση της ψυχής - φαντάσματος του μεγαλομάρτυρα Θεοδώρου Τήρωνος στους ανθρώπους με το θαύμα των κολλύβων.

Είναι πραγματική γιορτή επικοινωνίας, συγχώρεσης, αναμνήσεων, παραδοχών, συνειδητότητας, περάσματος σε άλλα νοητικά και συναισθηματικά επίπεδα. Ευκαιρία για εσωτερικές διαδρομές. Υπόμνηση της θνητότητάς μας, ελπίδα ότι το σώμα θα ενωθεί με την αθάνατη ψυχή, διαπίστωση της ταπεινότητας αλλά και του μεγαλείου της ανθρώπινης μας φύσης, της άυλης σύνδεσής μας με ζώντες και νεκρούς. Αυτή η προσδοκία συμπίπτει με τη σίγουρη έλευση της άνοιξης της φύσης, της ανθοφορίας και της βλάστησης, της αναπαραγωγής της ζωής, της καρποφορίας. Η ελπίδα γιορτάζει.

Από την αρχή του τριωδίου οι νεκροί βρίσκονται στον πάνω κόσμο, δίπλα μας, κοντά μας. Την έκρηξη ζωτικότητας που αισθανόμαστε αυτές τις μέρες μετά τις απόκριες έρχεται να ισορροπήσει η μεταφυσική υπόκρουση μνήμης σε αγαπημένους μας ανθρώπους που είναι νεκροί. Τα ψυχοσάββατα έχουν συνδυαστεί  με μια αρχαία δοξασία που θυμίζει την ικανότητα των ψυχών να γνωρίζουν και να προλέγουν το μέλλον, να επικοινωνούν με υπερφυσικές μαντικές δυνάμεις με τους ζωντανούς, να τους συμπαραστέκονται, να τους δείχνουν δρόμους. Βοηθητικό μέσον αυτής της επικοινωνίας αποτελούν τα κόλλυβα, η προετοιμασία, το μοίρασμα, το φάγωμα, το συχώριο.

Τα κόλλυβα χρειάζονται χρόνο, οργάνωση, κόπο, υπομονή, φροντίδα, καλή διάθεση για να γίνουν. Όλα τα υλικά έχουν τη σημασία τους κυριολεκτικά και μεταφορικά, σαν υποστάσεις αλλά και σαν χρώματα.

Οι ποσότητες είναι ενδεικτικές και μπορείτε να τις τροποποιήσετε.

Βράζουμε το στάρι σε σιγανή φωτιά με λίγο αλάτι για τουλάχιστον μία ώρα, μέχρι να είναι μαλακό αλλά όχι να σκάσει. Δεν πετυχαίνει πάντα να μη σκάσει, μάλλον εξαρτάται από το στάρι που βρίσκουμε στο εμπόριο. Το απλώνουμε όσο είναι ζεστό σε πετσέτες της κουζίνας για να στεγνώσει καλά και να μην έχει καθόλου υγρασία.

Αρχίζουμε το καβούρδισμα των υπολοίπων στο γκρίλ του φούρνου, ένα - ένα και ανάλογα με το είδος, προσέχουμε πολύ να μην αρπάξουν. Τα μύγδαλα τα έχουμε κόψει στα τέσσερα, τα καρύδια χοντροκομμένα με το μαχαίρι. Περνάμε μόλις κρυώσουν από το μπλέντερ χωριστά το σουσάμι, τη ζάχαρη, τα στραγάλια, το κόλιαντρο. Θα γεμίσετε μπολάκια γύρω - γύρω και οι μυρωδιές από τα υλικά θα σας ανεβάζουν ήδη αλλού.

Τέλος, θα τα ανακατέψετε όλα μαζί εκτός από τη ζάχαρη. Θα βγουν δύο μεγάλα βαθιά πιάτα ή μπολ. Θα βάλετε από πάνω τη ζάχαρη και θα τα ανακατέψετε μόνο πριν φαγωθούν γιατί αλλιώς θα σφίξει το στάρι. Αν θέλετε να τα στολίσετε και να τα πάτε στην εκκλησιά να διαβαστούν, προσθέτετε ζάχαρη άχνη, την ισιώνετε με χαρτί κουζίνας και πάνω «κεντάτε» με ρόδι, μύγδαλα, καρύδια, κουφετάκια αν το έχετε ψάξει, μαϊντανό. Τα σχέδια είναι δική σας επιλογή.

Μην ξεχάσετε να μνημονεύσετε όχι μόνο όσους σας αγάπησαν ή αγαπήσατε αλλά και τους λησμονημένους ή τους αγαπημένους των αγαπημένων σας που έχουν σημασία. Μπορεί να ψάξουν να σας βρουν και τότε θα είναι σίγουρα για καλό. Μια άλλη δοξασία λέει ότι αν το βράδυ βάλετε κόλλυβα στο μαξιλάρι σας, θα δείτε ποιον θα παντρευτείτε.

Πέρα πάντως από όλες τις δοξασίες, τις υπερβατικές ανησυχίες και τις προσωπικές πρακτικές του καθενός, τα κόλλυβα είναι πλήρης τροφή, πλούσια σε βιταμίνες και τονωτικά που βοηθούν να κρατηθούμε μακριά από άλλες κακές συνήθειες. Δοκιμάστε το.

[H Άννα Γαλανού είναι εθνολόγος]