Bostanistas.gr : Ιστορίες για να τρεφόμαστε διαφορετικά

«Τι προτείνουμε; Τι παράγουμε; Καταναλώνουμε αυτό που παράγουμε;». Απαντήσεις σε αυτά τα τρία ερωτήματα αναζητά η έκθεση “Η αντανάκλαση του πιάτου”* που άνοιξε πρόσφατα τις πύλες της στο Μουσείο Ελληνικής Γαστρονομίας. Το “τρία” φαίνεται ότι είναι ο μαγικός αριθμός όλης αυτής της πρωτοποριακής προσπάθειας για την ανάγνωση του σύγχρονου πολιτισμού μέσα από την αντανάκλαση του φαγητού σε αυτόν. Γιατί, εκτός από τα τρία ερωτήματα που θέτει η επιμελήτρια της έκθεσης, Λίνα Μαντίκου, οι καλλιτέχνες, που παίρνουν μέρος, καλούνται να διαχειριστούν έννοιες όπως το πιάτο, η πρώτη ύλη και οι κανόνες συμπεριφοράς γύρω από το φαγητό με τρεις τρόπους: με ένα έργο τέχνης που παρουσιάζεται στο χώρο του μουσείου, με ένα πολλαπλό εμπορικό αντικείμενο για το art shop και με μια συνταγή την οποία κλήθηκε να υλοποιήσει ο σεφ Κωνσταντίνος Παπασταμάτης.

Άλλωστε τρεις είναι κατά προτεραιότητα και οι αισθήσεις που διεγείρονται από την πλευρά του κοινού: η όραση, η γεύση και η όσφρηση. Οι επισκέπτες έχουν τη δυνατότητα να δοκιμάσουν τις συνταγές που προτείνουν οι 12 καλλιτέχνες που συμμετέχουν: Κατερίνα Βέλλιου, Γιάννης Γρηγοριάδης, Γιώργος Γυπαράκης, Θεόδωρος Ζφειρόπουλος, Κατερίνα Ζαφειροπούλου, Κώστας Ιωαννίδης, Γιάννης Καπέλλος, Δώρα Κύργια, Οι Αρχιτέκτονες της Φάλαινας, Απόστολος Ντελλάκος, Δημήτρης Φουτρής, Ελένη Χασαλεύρη, Αλέξανδρος Ψυχούλης.

Aφού τα δοκίμασα όλα στα εγκαίνια, κατέληξα στο knish που προτείνει ο Γιάννης Γρηγοριάδης μέσα από το έργο του με τίτλο “The knish Project”. «Με την εντατικοποίηση της εργασίας, πολύ πριν τη θέσπιση των βασικών εργασιακών δικαιωμάτων, όταν το ωράριο έγινε συγκεκριμένο, εξαντλητικό και συνεχές, αναδύθηκε μέσα από το πολύμορφο εργατικό κίνημα μια νέα προλεταριακή κουλτούρα» εξηγεί ο καλλιτέχνης και συνεχίζει παρακάτω: «οι ραγδαίες αλλαγές στη ζωή του ανθρώπου επηρέασαν και τη σχέση του με το φαγητό. Ο χώρος της εργασίας (η οικοδομή, το χωράφι, το εργοστάσιο) είναι πλέον ο χώρος του φαγητού. Ετσι κλονίζονται ανεπανόρθωτα οι οικογενειακές και κοινωνικές σχέσεις αλλάζοντας τη φιλοσοφία του φαγητού που από πνευματική/ιεροτελεστική/απολαυστική διαδικασία γίνεται μια απλή επιτέλεση για την επιβίωσή του. Νέες συνταγές μαγειρικής επινοούνται για να εδραιώσουν αυτή τη νέα σχέση ανθρώπου και τροφής.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το knish, μια συνταγή της ανατολικής Ευρώπης, που πρότεινα για το μενού του μουσείου. Στο έργο παρουσιάζεται μια υφασμάτινη κατασκευή από πετσέτες κουζίνας που παραπέμπει στο ελληνικό δισάκι. Σχεδιάστηκε από το πατρόν ενός συγχρόνου σακίδιου πλάτης. Επίσης περιλαμβάνεται φωτογραφικό υλικό από την ανέγερση μιας αθηναϊκής πολυκατοικίας και παραθέσεις από τις αδρές υλικότητες της οικοδομής. Όλα τα στοιχεία του έργου συνηγορούν στον σχολιασμό της αλλαγής της πόλης και των συνηθειών μας την εποχή της ανοικοδόμησης και στην επαναφορά του αιτήματος του φαγητού ως καθημερινή πνευματική διαδικασία».

Κnish με γέμιση πατάτας - για 20-25 κομμάτια
Υλικά

Προθερμαίνουμε τον φούρνο στους 190 βαθμούς. Ετοιμάζουμε τη γέμιση: Βράζουμε τις πατάτες σε αλατισμένο νερό για περίπου 20 λεπτά και τις περνάμε από τον μύλο του πουρέ. Σοτάρουμε το κρεμμύδι στο λάδι. Σε ένα μπολ ανακατεύουμε το κρεμμύδι, τις πατάτες, το ένα αυγό και τον μαϊντανό. Προσθέτουμε αλατοπίπερο.

Για να φτιάξουμε τη ζύμη ανακατεύουμε σε ένα μπολ το λάδι, το νερό, το ξύδι και το αλάτι. Προσθέτουμε το αλεύρι σιγά - σιγά και ζυμώνουμε καλά μέχρι να αφρατέψει το μίγμα και να γίνει ομοιογενές. Πλάθουμε τη ζύμη σε 4 μπάλες τις οποίες σκεπάζουμε με βρεγμένο πανί και τις αφήνουμε να ξεκουραστούν περίπου 30 λεπτά. Ανοίγουμε 4 φύλλα, ένα με την κάθε μπάλα της ζύμης, όσο το δυνατόν λεπτότερα. Πασπαλίζουμε τα φύλλα με αλεύρι και τα σκεπάζουμε με λαδόκολλα. Τα αφήνουμε να ξεκουραστούν για άλλα για 15 λεπτά.

Απλώνουμε το ¼ της γέμισης επάνω σε ένα τρίτο του κάθε φύλλου αφήνοντας λίγο περιθώριο στις άκρες.

Το τυλίγουμε σε ρολό και, χρησιμοποιώντας την πλευρά του χεριού μας σαν μαχαίρι, κόβουμε το ρολό ανά 5 εκατοστά.

Τσιμπάμε τα ανοικτά άκρα και τα γυρίζουμε για να κλείσουν. Επαναλαμβάνουμε τη διαδικασία μέχρι να τελειώσουν τα φύλλα. Τοποθετούμε τα knish αραιά σε ένα λαδωμένο ταψί.

Τα αλείφουμε με το αυγό και τα ψήνουμε για 25 έως 30 λεπτά, μέχρι να ροδίσουν. Τοποθετούμε τα knish σε μια πιατέλα και γαρνίρουμε με τον μαϊντανό.

*“Η αντανάκλαση του πιάτου”, Μουσείο Ελληνικής Γαστρονομίας (gastronomymuseum.gr), Αγ. Δημητρίου 13, Ψυρρή, τηλ. 210 3211311
Διάρκεια έκθεσης: 30/3 - 30/9/ 2015