Πώς διασώζω εκλεκτούς σπόρους ντομάτας;

του Άντυ Παξινού 6 Ιουνίου 2016 • Κάντο μόνος σου • ντομάτες, σπόροι, διατήρηση σπόρων

Πώς μπορούμε να συλλέξουμε σπόρους από τις ντομάτες μας και να τους συντηρήσουμε ώστε να διατηρηθούν οι αγαπημένες μας ποικιλίες ως και τον επόμενο χρόνο; Η ντομάτα της οποίας τον σπόρο θα επιλέξουμε να κρατήσουμε, θα πρέπει να μας κάνει εντύπωση ως προς τη γεύση και το πλούσιο άρωμά της.

Επίσης, αν τη ντομάτα την έχουμε καλλιεργήσει μόνοι μας, θα πρέπει να προσέξουμε να είναι πρώιμη ώστε οι απόγονοί της να δώσουν επίσης πρώιμο καρπό. Προτιμότερο είναι να επιλέξουμε σπόρο από τον καρπό ενός φυτού που είναι υγιές και έχει ζωηρά χρώματα, με ικανοποιητική ανάπτυξη για τις κλιματολογικές συνθήκες της περιοχής μας. Ο καρπός που διάλεξα εγώ είναι από μια ιδιαίτερη ντομάτα (Physalis peruviana), αρκετά διαδομένη στην νότια Αμερική, λόγω του ότι είναι πολύ πλούσια σε βιταμίνη C. Προσοχή, δεν πρέπει να συγχέεται με την κινέζικη λατέρνα (Physalis alkekengi), που ανήκει στην ίδια οικογένεια αλλά δεν τρώγεται. Η συγκεκριμένη ντομάτα έχει χαρακτηριστικό περίβλημα, που όταν παίρνει χάρτινη υφή καταλαβαίνουμε ότι είναι ώριμη. Λόγω της εμφάνισης και της γλυκιάς της γεύσης χρησιμοποιείται ως γαρνιτούρα σε φαγητά και επιδόρπια.

Όταν επιλέξουμε τον καρπό από τον οποίο θα κρατήσουμε σπόρους και είναι αρκετά ώριμος, θα τον αφαιρέσουμε από το φυτό και θα τον τεμαχίσουμε στην μέση, μέσα σε ένα πιατάκι.

Ύστερα, με τη χρήση ενός κουταλιού, θα πάρουμε τα σπόρια από τον καρπό και θα τα τοποθετήσουμε σε ένα ποτήρι, που θα έχουμε γεμίσει με χλιαρό νερό.

Θα τοποθετήσουμε το ποτήρι με τα σπόρια σε ένα ζεστό σημείο για 1 έως 3 μέρες, ιδεωδώς κοντά σε κάποιο παράθυρο. Ακόμα μπορούμε να τοποθετήσουμε ένα σελοφάν πάνω από το ποτήρι και να του ανοίξουμε δύο τρύπες με μια οδοντογλυφίδα. Αυτό θα επιταχύνει τη ζύμωση που θα καθαρίσει τα σπόρια από τη μεμβράνη τους. Επίσης με τη ζύμωση θα αναπτυχθούν τα απαραίτητα ένζυμα, που θα προστατεύσουν τα σπόρια από πιθανές παθήσεις. Θα πρέπει να ανακατεύουμε το νερό με τα σπόρια καθημερινά. Εάν παρατηρήσουμε ένα στρώμα μούχλας στην επιφάνειά του, δεν είναι ανησυχητικό, ωστόσο θα πρέπει να αφαιρέσουμε το νερό από το ποτήρι και να το γεμίσουμε πάλι με φρέσκο. Η φάση της ζύμωσης δεν είναι υποχρεωτική. Είναι όμως μια φυσική διαδικασία για να εγγυηθούμε την καλή υγεία των σπόρων, επομένως και την αυξημένη πιθανότητα βλαστικότητάς τους.

Όταν πια έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία της ζύμωσης, θα καθαρίσουμε τα σπόρια μας με ένα μικρό σουρωτήρι, κάτω από μια βρύση, μέχρι να αφαιρεθούν όλα τα υπολείμματα από πάνω τους.

Ύστερα θα τα τοποθετήσουμε σε ένα πανί μέχρι να στεγνώσουν. Θα τα αφήσουμε σε ένα σκοτεινό σημείο με αρκετό αερισμό ώστε να μη βλαστήσουν κατά τη διαδικασία της ξήρανσης. Τα σπόρια μας θα είναι εντελώς στεγνά όταν τα πιέζουμε και, αντί να λυγίζουν, σπάνε. Θα τα φυλάξουμε σε αεροστεγώς κλειστά σκεύη. Ικανοποιητικά είναι τα σελοφάν-τσαντάκια (zip-lock) και τα βάζα που κλείνουν αεροστεγώς.

Με ετικέτες θα σημειώσουμε την ποικιλία τους, αν μας είναι γνωστή, και την ημερομηνία που τα συλλέξαμε. Μαζί με τους σπόρους μπορούμε να τοποθετήσουμε και ελάχιστο ρύζι ώστε να απορροφήσει πιθανή υγρασία. Θα αποθηκεύσουμε τα σπόρια μας σε ένα σκοτεινό και δροσερό μέρος, όπως ένα υπόγειο για παράδειγμα, ώστε να αντέξουν για περισσότερο καιρό. Τα σπόρια της ντομάτας, αν διατηρηθούν σε καλές συνθήκες, μπορούν να αντέξουν για 3 ως 5 χρόνια. Δεν θα παραλείψουμε να μοιράσουμε ή να ανταλλάξουμε όσα σπόρια ενδεχομένως δεν έχουμε ανάγκη ώστε να είναι πιο πιθανό να διατηρηθούν οι αγαπημένες μας γεύσεις στον χρόνο.