Bostanistas.gr : Ιστορίες για να τρεφόμαστε διαφορετικά

Από πού να σας το ξεκινήσω; Από εκείνο το γεύμα στη Μονή Ουρσουλίνων στα Λουτρά της Τήνου; Εκείνο το μυσταγωγικό γεύμα, που στο τέλος του ήμασταν όλοι βουρκωμένοι; Ένα γεύμα «Μυστικός δείπνος» πριν το Πάσχα, που πραγματοποίησε μια μεγάλη ομάδα εθελοντών, ανθρώπων που ασχολούνται με την εστίαση, μια ομάδα κατ΄ ουσίαν ανταγωνιστών που μόνιασαν αξιοθαύμαστα για έναν κοινό σκοπό; Όχι! Θα σας το ξεκινήσω απ' αλλού. Για να κατανοήσετε τη σπουδαιότητα του εγχειρήματος από τη γέννησή του ακόμα. Λοιπόν!

Ήταν μια μέρα χειμώνα με πολλά μποφόρ. Μια μέρα, εκτός τουριστικής σεζόν, που οι τηνιακοί ανέμοι πάλευαν με κύματα και τα μυαλά των ανθρώπων με σκέψεις. Τότε που διαθέτεις όλο τον χρόνο για απολογισμούς και όνειρα. Ο Αντώνης Ψάλτης τηλεφώνησε πρώτα στο Γιώργο Αμοιραλή και μετά στον Άρη Τάτση. «Ρε Γιώργο/ Ρε Άρη. Το νησί τουριστικά πάει κάπου αλλού. Κάπου που δεν το είχαμε φανταστεί αλλά μπορεί και το να είχαμε. Ποιο όμως θα πρέπει να είναι το επόμενο βήμα μας; Δες την ομορφιά του τόπου μας. Δες τα προϊόντα μας. Τα αναδεικνύουμε όσο τους πρέπει; Έχω ένα όνειρο, ένα πλάνο. Να! Λέω να καλούσαμε ανθρώπους γνώστες, από το χώρο του τουρισμού, της εστίασης, της δημοσιογραφίας, να τους μιλήσουμε για αυτά που μας προβληματίζουν. Κάτι θα ξέρουν καλύτερα. Κάτι θα μας μάθουν. Νιώθω ότι πρέπει να στοχεύσουμε στο να γίνει το νησί μας γαστρονομικός προορισμός. Τι να στα λέω από το τηλέφωνο; Έχω βρει μέχρι και όνομα για το εγχείρημα. Tinos food paths. Δεν έρχεσαι να πιούμε έναν καφέ, ρε φίλε, να στα πω; Γιατί αν δεν είσαι εσύ «μέσα» σ΄ αυτό, δεν θα το κάνω».

Και κάπως έτσι αναγνώστες, «μέσα σ' αυτό», το συγκεκριμένο και συνάμα απροσδιόριστο, μέρα τη μέρα προσχωρούσαν κι άλλοι κι άλλες κι άλλοι κι άλλες. Στην αρχή για να κόψουν κίνηση, στο μετά για να πούνε «δεν γίνονται ρε παιδιά αυτά!», στη συνέχεια για να δηλώσουν παρουσία «Εμείς θα το προσπαθήσουμε κι ότι είναι να γίνει, ας γίνει», στο τέλος για να παθιαστούν ότι «Θα τα καταφέρουμε ο κόσμος να χαλάσει». Και οι πρώην ανταγωνιστές έγιναν συνοδοιπόροι και ξανοίχτηκαν οι καρδιές τους και μοιράζονταν μόνο αλήθειες για τα επαγγελματικά τους, γιατί με τα «ψεματάκια» κατάλαβαν, ότι δεν θα έβγαζαν τίποτα και συνειδητοποίησαν ότι, μόνο όταν γίνουν όλοι ένα, τότε θα καταφέρουν περισσότερα.

Και όσους κάλεσαν, εξ Αθηνών, τους τίμησαν και με το παραπάνω δίνοντας σε όλα ένα στίγμα πολιτισμού και ασυνήθιστης αισθητικής. Από την πρόσκληση ακόμα που ήταν έργο του Γ. Τοκαλατζίδη και που για να τη διαβάσεις έπρεπε να σταθείς σ΄ έναν καθρέπτη. Μια ολόκληρη τοπική κοινωνία. Νέοι επιχειρηματίες, οινοποιοί, αλλαντοποιοί, τυροκόμοι, η τοπική μικροζυθοποιία. Εστιάτορες, ταβέρνες, έμπειροι και ερασιτέχνες, σεφ και μάγειροι μέχρι και νοικοκυρές από τα σπίτια τους προσέφεραν τις υπηρεσίες τους σε δρώμενα. Κι έπαιρναν έμπνευση οι καλεσμένοι σεφ και δημιουργούσαν και πρότειναν σ΄ ένα αλισβερίσι ανταλλαγών. Και μάλιστα με παιχνιδιάρικη διάθεση, με χιούμορ... Από τη μια η νοικοκυρά να μαγειρεύει ντολμάδες και δίπλα της ο σεφ, «ιαπωνικούς ντολμάδες» σούσι. Και αφέθηκαν και σε πειραματισμούς και έφτασαν να βουτήξουν λούζα σε σοκολάτα. Ναι! Πάει!

Και ήρθαν και προτάσεις για street food ήτοι χάμπουργκερ από το εσωτερικό των λουκάνικων. Κι όλα αυτά τα ενδιαφέροντα, με μια θάλασσα στο βάθος του πλάνου και ένα καράβι να μπαίνει στο λιμάνι, πίσω από την κατσαρόλα της Μαργαρίτας που μαγείρευε γλώσσα στιφάδο και της Ελένης που μαγείρευε φρικασέ, σε πρώτο πλάνο. Όμορφη υπόθεση οι κεφάτοι, ευφάνταστοι, δημιουργικοί άνθρωποι! Όμορφοι άνθρωποι όσοι, αντί να κομπάζουν για ότι ξέρουν, αναζητούν να μάθουν αυτό που δεν ξέρουν. Αυτό κι αν είναι, αξιοθαύμαστα μεγάλο, στο εγχείρημα του Tinos Food Paths. Και φτάνουμε στην τελευταία μέρα.

Το όλον κράτησε μέρες τρεις. Στο γεύμα δηλαδή που σας πρωτοανέφερα στη Σχολή-Μονή Ουρσουλινών. Στο χωριό Λουτρά. (Για τα χωριά της Τήνου δεν θα βαρεθώ ποτέ να γράφω. Δεν υπάρχουν! Σχεδόν 50 χωριά το ένα πιο όμορφο από το άλλο). Το μέτρο και η σοφία της λαϊκής αρχιτεκτονικής, τα σοκάκια τα ασβεστωμένα, η σκιά μιας σαυρούλας στον άσπρο τοίχο, μια μυρουδιά από ένα κλειστό παραθυράκι με κουρτίνα ασπροκεντημένη...

«Προχωρήστε κι άλλο και στο τέλος στρίψτε αριστερά». Τι χώρος! Ταξίδι σ΄ένα άγνωστο παρελθόν. Πιο παρελθόν από παρελθόν... 15 Ιουλίου 1704 αναφέρεται ως ημερομηνία εγκαθίδρυσης των Ουρσουλινών στην Τήνο. Ενώ το 1739 τέσσερις νέες, από τις πιο αριστοκρατικές οικογένειες του Κάστρου, φόρεσαν το μοναχικό σχήμα των Ουρσουλινών σε επίσημη τελετή και πολύ γρήγορα κατέφθασαν εκεί πολλά κορίτσια από την Κωνσταντινούπολη, τη Μέση Ανατολή και το Αρχιπέλαγος. Το ήξερες; Το φανταζόσουν ότι μιλάμε για «κοινότητα» που έφτασε τις 500 γυναίκες και κορίτσια; Για να διδαχτούν ανάγνωση, γραφή, χριστιανική κατήχηση, εργόχειρο και βέβαια γαλλικά και πιάνο. Σε εκείνο το «Γαλλικό Παρθεναγωγείο» για εσωτερικές και εξωτερικές μαθήτριες. Ένα πραγματικό μνημείο πολιτισμού που μπορείς να επισκεφτείς. Και να «ζήσεις» νοητά το κάθε τι. Να δεις τα δωμάτια των κοριτσιών με τις στολές τους ακουμπισμένες στο πλάι, τις αίθουσες διδασκαλίας με όλα τα χνάρια της μάθησης, την αίθουσα μουσικής, το «άβατο» όπου ζούσαν οι μοναχές-δασκάλες, τον χώρο της Ηγουμένης με το μπαουλάκι των τριών κλειδιών που κρατούσαν τρεις γυναίκες και έπρεπε να παρευρίσκονται και οι τρεις για να το ανοίξει η Ηγουμένη, την αίθουσα των παιχνιδιών... Πόσα παιχνίδια «μου» νοστάλγησα!

Το φαρμακείο -που έσωσε όλο το νησί κατά καιρούς-, τα δωμάτια για όσα από τα κορίτσια αρρώσταιναν. Ο χώρος ραπτικής με τα πατρόν σε κουτιά. Τα μαγειρεία με τροχαλία για να ανεβαίνουν οι δίσκοι στην τραπεζαρία. Μουσείο σας λέω! Και τέλος την αίθουσα της τραπεζαρίας. Εκεί που κατά τη διάρκεια των γευμάτων, μια από τις δασκάλες-μοναχές διάβαζε στα νεαρά κορίτσια, το savoir vivre. Μια αίθουσα σκηνικό κινηματογράφου, πες ότι παίζεις στην πιο αγαπημένη μου ταινία, την Ida για παράδειγμα. Και υπό τη σκηνοθετική καθοδήγηση της Αντωνίας (πώς τα κατάφερε όλα αυτά!) ξεκινούσε κάτι μυσταγωγικό, κάτι ιερό. Καθώς γυναίκες με πορσελάνινες κανάτες, βοηθούσαν τον κάθε καλεσμένο να πλύνει τα χέρια του, όπως τα παλιά χρόνια πριν αρχίσει το γεύμα. Και μετά; Πώς να σας το περιγράψω. Ήταν μια performance. Αρχέγονα ελληνική. Η πεμπτουσία της φιλοξενίας. Τόσο μελετημένα όλα! Ο τρόπος που εισέρχονταν οι σερβιτόροι σαν «χορός» και δημιουργούσαν έναν κύκλο. Η ιερή σημασία του κύκλου. Όλα είχαν έναν συμβολισμό. Και άφηναν τελετουργικά συγχρόνως τα πιάτα. Εννέα πιάτα τόσο εμπνευσμένα ακόμα και στο στήσιμο!

Ένα χαμομηλάκι τόσο δα που στέκονταν σε βάζο-κρεμμυδάκι φρέσκο και ομόρφαινε μια ρεγγοσαλάτα... Μια κακαβιά σ΄ ένα ποτήρι... Μακάρι να μπορούσα να σας δείξω τον κόπο της κάθε μαγείρισσας. Τι συνεργασία, τι σύμπνοια, τι οργάνωση! Και την ώρα του γλυκού, που ήταν «φρέσκο ξινόγαλο με σύκα ξερά» και εμφανίστηκαν όλες οι μαγείρισσες μαζί, επιτέλους μπροστά μας και όλοι οι άνδρες που είχαν χριστεί σερβιτόροι για τις ανάγκες και ήταν συγκινημένοι και βουρκωμένοι και το ίδιο πάθαμε και μεις και μη ρωτάτε γιατί; Ήταν σαν βουβό κύμα θάλασσας συγκίνησης που μας ανασήκωνε όλους. Και η ψυχή της εκδήλωσης (σκηνοθετική και γαστρονομική επίβλεψη) η Αντωνία Ζάρπα, περνούσε σε έναν έναν από μας, εν είδει θείας κοινωνίας και μας τάιζε στο στόμα το γλυκό. Και αφού τελείωσε μας υποσχέθηκε ένα ακόμα πιάτο «Το δέκατο πιάτο» όπως το ονόμασε. Και άνοιξε αργά αργά μια κατάλευκη λινή πετσέτα και στο τραπέζι άφησε χώμα και πέτρες. Το δέκατο πιάτο! Το χώμα για να συμβολίζει τον τόπο, το τηνιακό χώμα, οι πέτρες το «εγώ» του καθενός. Γιατί όπως επισήμανε, για να συνεργαστούν όλοι μαζί για όλο αυτό που ζήσαμε, χρειάστηκε να τιθασεύσουν, να παλέψουν το εγώ τους και να γίνουν «εμείς». Κι έτσι όπως μελετούσα τη συγκίνηση στα πρόσωπά τους για έναν σκοπό, τον ίδιο. Τόσο φορτισμένες που είναι οι άτιμες οι μέρες μας, τόσο φρικτά αιμοσταγείς, τόσο «αδιέξοδο» που βρωμάμε όλοι.

Ήταν σαν ν΄ αφουγκράστηκα ποδοβολητά μάχης. Δυο «Ελλάδες» η μια να παλεύει την άλλη. Ο καλός και ο κακός εαυτός μας. Και ευχήθηκα από τα πιο βαθιά βαθιά της ψυχής μου, η «Ελλάδα» αυτού του ευλογημένου μικρο-συνόλου, ενός μαγευτικού νησιού-τόπου, η «ομάδα μια γροθιά» που έβλεπα μπροστά μου, να είναι τελικά η νικήτρια της μάχης όλων μας.

Αγαπητοί μου αναγνώστες... Στο Tinos Food Paths συνειδητοποίησα, ότι παράλληλα με το μαύρο, σας ορκίζομαι ότι από κάπου, από κει που δεν το περιμένεις κιόλας, γεννιέται ήδη κάτι πολύ, πολύ, πολύ ωραίο. Μια μόνο ερώτηση έμεινε σε σαδιστική εκκρεμότητα στην ψυχή μου... Πώς γυρίζεις μετά απ΄ αυτά στην Αθήνα;

Υπέρ Υγείας Μαγείρισσες: Αντωνία, Μαριγώ, Τασούλα, Φραγκίσκα, Αγγελική, Χριστίνα, Μαριέττα, Άννα, Γιώτα, Ελένη, Ειρήνη, Μανταλένα.

Περισσότερα άρθρα της Ρέας Βιτάλη στο protagon.gr