Bostanistas.gr : Ιστορίες για να τρεφόμαστε διαφορετικά

Η χαρουπιά διασώθηκε στο οικόπεδό μας κατόπιν πιέσεων που εξάσκησα με ιδιαίτερη μαχητικότητα. Οι γνώμες των «ειδημόνων» έδιναν και έπαιρναν. Τι την θέλετε ; Μαζεύει ποντίκια, ο ένας. Τι την θέλετε; Μαζεύει σφήκες, ο άλλος. Τι την θέλετε; Τα άνθη της μυρίζουν πολύ παράξενα και μαζεύουν έντομα (είναι όντως μελισσοκομικό φυτό). Ευτυχώς διατηρήθηκε και –αν είμαστε καλά– κάποια στιγμή θα διαμορφώσουμε ένα καθιστικό εξωτερικού χώρου στην παχιά και πλούσια σκιά της. Για την ώρα ψάχνω τρόπους να αξιοποιήσω τα άφθονα χαρούπια της.

Από τα χαρακτηριστικά δέντρα του νησιού μας η χαρουπιά, η Ceratonia siliqua όπως είναι η επιστημονική της ονομασία, έδωσε το θρεπτικό της καρπό σε δύσκολες εποχές στους Κρητικούς (και όχι μόνο). «Σοκολάτες της κατοχής» λένε ακόμη οι ηλικιωμένοι τα χαρούπια και θυμούνται τη νοστιμιά τους. Τα καλύτερα χαρούπια της σοδειάς, τα φούρνιζαν και τα αποθηκεύανε σε μεταλλικά κατά προτίμηση δοχεία. Εκεί καραμελώνανε και αποτελούσαν την εναλλακτική της σταφίδας επιλογή για το δεκατιανό των σχολιαρόπαιδων.

Το χαρουπόμελο αποτελούσε, μαζί με το πετιμέζι, την κύρια γλυκαντική ουσία, αφού η ζάχαρη ήταν σχετικά ακριβό προϊόν. Και το χαρουπάλευρο έδινε νόστιμα και θρεπτικά κουλουράκια και κέικ. Ειδικά στον πόλεμο, τα χαρούπια ήταν η τροφή που έσωσε πολλά παιδιά. Περιέχουν ασβέστιο, μαγνήσιο, σίδηρο, φώσφορο, κάλιο, πυρίτιο, καθώς και βιταμίνες Α, Β1, Β2, D. Επίσης, εξαιτίας της μεγάλης περιεκτικότητάς τους σε φυτικές ίνες, βοηθούν στη σωστή λειτουργία του εντέρου μας. Είναι εύπεπτα και δεν προκαλούν αλλεργίες. Η παράδοση λέει ότι και ο Ιωάννης ο Βαπτιστής τρεφόταν στην έρημο με χαρούπια.

Είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι τα κουκούτσια των χαρουπιών έχουν όλα περίπου το ίδιο βάρος (0,2 γρ.) και γι’ αυτό χρησιμοποιήθηκαν στο παρελθόν στο ζύγισμα πολύτιμων μετάλλων και λίθων. Από αυτά τα σποράκια προέκυψε και το καράτι (η λέξη «κιράτ» σημαίνει σπόρος στα αραβικά), η γνωστή μονάδα μέτρησης βάρους των πολύτιμων λίθων και των κραμάτων του χρυσού. Κατ’ άλλους η λέξη «καράτι» προέρχεται από την άλλη ονομασία του χαρουπιού, που λέγεται και κέρατο ή ξυλοκέρατο.

Αν και σήμερα τα χαρούπια δεν είναι μέρος της διατροφής μας αυτά καθαυτά, η βιομηχανία τα χρησιμοποιεί ευρέως σε προϊόντα διατροφής, σε φάρμακα και σε πολλές άλλες εφαρμογές. Τα τελευταία χρόνια σε καταστήματα με είδη υγιεινής διατροφής έχουν κάνει ξανά την εμφάνισή τους παράγωγα του χαρουπιού, όπως το χαρουπόμελο και το χαρουπάλευρο. 

Χαρουπάλευρο δεν έχω κατορθώσει ακόμη να φτιάξω στο σπίτι. Με το χαρουπόμελο όμως τα κατάφερα! Είχα αγοράσει ένα μικρό βαζάκι, μου φάνηκε ακριβό, αφού έχω χαρούπια και μπορώ να το φτιάξω μόνη μου (στην πραγματικότητα δεν είναι, ιδιαίτερα αν λάβουμε υπόψη τη διατροφική του αξία) και πειραματίστηκα μέχρι που πέτυχα να φτιάξω το δικό μου! Αναζητούσα τη συνταγή εδώ και 2-3 χρόνια και όλο και κάτι δεν μου άρεσε. Φέτος, όμως, έφτιαξα μια μικρή ποσότητα χαρουπόμελου ακριβώς όπως το ήθελα. Λίγο βέβαια για πρώτη φορά, αλλά είμαι ευχαριστημένη γιατί είναι έτσι όπως πρέπει...

Ας δούμε, λοιπόν, πώς φτιάχνουμε χαρουπόμελο

Υλικά:

Επί το έργον:

Πλένουμε τα χαρούπια και τα σπάμε σε κομματάκια 1-2 εκατοστών. Είναι το δύσκολο μέρος όλης της διαδικασίας και δεν σας κρύβω ότι έβγαλα μια μικρή φουσκίτσα στο χέρι μου στην προσπάθειά μου να τα κόβω με το μαχαίρι. Αν λύσω αυτό το θέμα, του χρόνου θα κάνω μποτίλιες χαρουπόμελου.

Τα βάζουμε σε μεγάλη κατσαρόλα και προσθέτουμε νερό ώστε να τα σκεπάζει κατά δύο δάκτυλα περίπου. Βάζουμε την κατσαρόλα να βράσει και αφαιρούμε όσο μπορούμε από τον αφρό που δημιουργείται. Αφού βράσουν 5 λεπτά, αποσύρουμε από τη φωτιά.

Αφήνουμε να μείνουν 24-48 ώρες, ώστε τα χαρούπια να αφήσουν όλο το μέλι τους στο νερό μας.

Τελικά σουρώνουμε το υγρό και το βάζουμε να βράζει σε μέτρια θερμοκρασία ως ότου δέσει και αποκτήσει την υφή και την πυκνότητα του πετιμεζιού, λίγο δηλαδή πιο ρευστό από το μέλι.

Παρατηρήσεις:

• Στα πλαίσια των πειραματισμών μου, άφησα μια ποσότητα χαρουπιών για περισσότερες μέρες στο νερό. Το αποτέλεσμα «έσερνε» μια ξυνίλα που δεν μου άρεσε πολύ.
• Σε μια ποσότητα από το υγρό του εκχυλίσματος πρόσθεσα στάχτη, όπως κάνουμε στον μούστο για το πετιμέζι, μήπως επηρεάσει τη διαύγεια του χαρουπόμελού μου. Άδικος κόπος! Δεν είχε καμία διαφορά!
• Εφαρμογές του χαρουπόμελου στα προσεχή... Δεν είναι ανάγκη να έχετε χαρούπια. Μπορείτε να βρείτε έτοιμο χαρουπόμελο. Οι υγιεινιστές έχουν ξαναανακαλύψει την αξία του!

* Η συνταγή είναι από το blog της Βαγγελιώς Κασσαπάκη, Γαστρονομικός Περίπλους