Βάλε κατσαρόλα: φακές με κύμινο και κουρκουμά

της Χρυσαυγής Μπόμπολα 18 Οκτωβρίου 2019 • Συνταγές • φακές, όσπρια, φακές σούπα, συνταγή για φακές, κύμινο, κουρκουμάς

Είστε από αυτούς που τρώνε τις φακές ψαρεύοντάς τες με την απόχη μέσα στο αραιό τους ζουμάκι ή από τους άλλους, που τις θέλουν χυλωμένες όσο πάει, δηλαδή να έχει γύρω στα 150 σποράκια η κάθε κουταλιά; Τα δικά μου τα γούστα προφανώς τα βλέπετε. Πηχτές και ξιδάτες τις έτρωγα από παιδί. Πλέον τις προτιμώ με μπαχαρικά που δεν φανταζόμουν ποτέ ότι θα τους ταίριαζαν. Και οι φακές που μαγειρεύω πλέον «μυρίζουν Ανατολή».

Τα όσπρια, ιδίως αυτά που σερβίρονται σε μορφή σούπας, όπως η φασολάδα και οι φακές (κλασικά ελληνικά φαγητά), χρειάζονται και τα παρελκόμενά τους για να αποκτήσουν ενδιαφέρον, καλά δεν λέω;

Στο δικό μου σπίτι, με τη φασολάδα πάντα τρώγαμε παστή ρέγκα και με τις φακές αντζούγιες. Η ρέγκα ζητούσε ο πατέρας μου απ' τον μπακάλη να είναι αρσενική. Ω, ναι γινόταν επιτόπου ποιοτικός έλεγχος πριν την αγοράσει! Δεν ήθελε ο άνθρωπος, δηλαδή, να είναι αυγωμένη. Την καθάριζα από μικρή και μάλιστα ήταν μια διαδικασία που χαιρόμουν να την κάνω και δεν σιχαινόμουν καθόλου.

Όσο για τις αντζούγιες, μιλάμε για έρωτα μεγάλο, τις έτρωγα από μικρή ολόκληρες με το κόκαλο και την ουρά μαζί. Τότε δεν υπήρχαν οι φιλεταρισμένες κι αν τώρα με ρωτήσεις, τις προτιμώ ακόμα με κόκαλο. Οι ελιές, το χωριάτικο ψωμί και καμιά ντοματούλα κομμένη γαρίφαλο, ήταν τα υπόλοιπα στάνταρ μαζί με τα παστά ψάρια που συνόδευαν τα όσπρια. Έτσι οι φακές και τα φασόλια γίνονταν ένα θεϊκό φαγητό και όχι καταναγκαστικό έργο.

Η παράδοση θέλει τις φακές λιτές και απέριττες. Με ένα – δυο δαφνόφυλλα, λίγη ρίγανη, χυμό ντομάτας, ξίδι και καλό ελαιόλαδο. Το κύμινο και ο κουρκουμάς είναι ανατολίτικες επιρροές και με βρήκαν δύσπιστη στην αρχή, μιας και δεν ήθελα να «μπασταρδέψω» τη γεύση που είχα στο μυαλό μου από παιδί. Μερικά πράγματα, τα θες για πάντα έτσι όπως τα έχεις πρωτομάθει. Χωρίς φιοριτούρες και βαβούρα, αλλά λιτά και ξεκάθαρα στη γεύση τους.

Ωστόσο μια δοκιμή στάθηκε αρκετή για να με κάνει να προσθέσω στην μαμαδίστικη συνταγή μου τα δύο αυτά μπαχαρικά μια για πάντα. Άλλωστε η ποσότητά τους είναι μικρή και η παρουσία τους διακριτική μεν, αισθητή δε. Μερικές φορές, όπως και να το κάνουμε, ο εχθρός του καλού είναι το καλύτερο, και χαίρομαι πάντα όταν το διαπιστώνω για ακόμη μια φορά!

Φακές σούπα με κύμινο και κουρκουμά

Υλικά

500 γραμμάρια φακές
2 μέτρια κρεμμύδια λιωμένα στο μούλτι
2 σκελίδες σκόρδο καθαρισμένες, ολόκληρες
150 ml (ή 2/3 φλιτζανιού) ελαιόλαδο
1 κουταλάκι γλυκού ρίγανη ξερή
1 κουταλάκι γλυκού κουρκουμά
½ κουταλάκι γλυκού κύμινο
2 δαφνόφυλλα
1 κουταλάκι γλυκού πελτέ ντομάτας
250 ml (ή 1 φλιτζάνι) ντοματοχυμό συμπυκνωμένο ή χυμό φρέσκιας ντομάτας
50 ml (ή 1 σφηνάκι) ξύδι από λευκό κρασί
1 κουταλάκι γλυκού ζάχαρη
αλάτι
2-2 ½ λίτρα νερό περίπου

Μέθοδος:

Ρίχνουμε στην κατσαρόλα τα 500 γραμμάρια φακές και 2 λίτρα νερό και τις βράζουμε για μισή ώρα από την ώρα που το νερό θα κοχλάσει, με ανοιχτό το καπάκι της κατσαρόλας γιατί τα όσπρια φουσκώνουν στο βράσιμο. Στη συνέχεια προσθέτουμε όλα τα υπόλοιπα υλικά εκτός από το αλάτι (γιατί σκληραίνει τα όσπρια και βράζουν πολύ πιο δύσκολα) και το ξίδι.

Δηλαδή τα κρεμμύδια, το σκόρδο, το λάδι, τη ρίγανη, τον κουρκουμά, το κύμινο, τα δαφνόφυλλα, τον πελτέ, το συμπυκνωμένο ντοματοχυμό και τη ζάχαρη. Ανακατεύουμε το φαγητό, σκεπάζουμε την κατσαρόλα με μισόκλειστο το καπάκι και βράζουμε τις φακές σε μέτρια θερμοκρασία για περίπου μία ώρα. Ελέγχουμε στο διάστημα αυτό αν το φαγητό χρειάζεται επιπλέον νερό και το ανακατεύουμε πού και πού για να μην κολλήσει.

Οι φακές χρειάζονται για να βράσουν περίπου 1 ώρα και 30 λεπτά ή λίγο περισσότερο, αν δεν είναι βραστερές. Είναι έτοιμες όταν τις δοκιμάσουμε και δούμε ότι δεν κριτσανίζουν στα δόντια. Το τελευταίο πεντάλεπτο πριν σβήσουμε το φαγητό ρίχνουμε το αλάτι και το ξίδι, αφήνουμε 5 λεπτά ακόμα να βράσουν και σβήνουμε το φαγητό. Τις αφήνουμε στην κατσαρόλα με ανοιχτό το καπάκι για να κρυώσουν ελαφρά. Όσο κρυώνουν, χυλώνουν περισσότερο.

Tip:
Αν θέλετε αραιές τις φακές και όχι τόσο χυλωμένες, τότε το κρεμμύδι πρέπει να το ψιλοκόψετε σε καρεδάκια και όχι να το λιώσετε στο μούλτι. Το λιωμένο κρεμμύδι χυλώνει το ζουμί τους πολύ περισσότερο ενώ το ψιλοκομμένο όχι. Επιπλέον προσθέτετε νερό κατά βούληση ώστε να έχετε την πυκνότητα που επιθυμείτε στο φαγητό σας, δηλαδή να είναι περισσότερο αραιό απ' ό,τι το έχω φτιάξει εγώ. Φυσικά το νερό εξαρτάται απόλυτα και από το πόσο βραστερό ή όχι είναι το όσπριο. Υπάρχουν φακές που βράζουν σε μια ώρα και άλλες που θέλουν περισσότερο από δυο ώρες και πάλι θα κρατάνε στο δόντι...

* Η Χρυσαυγή Μπόμπολα διατηρεί, εδώ και 7 χρόνια, το food blog Food for Thought.