Θέλω το σπανακόρυζό μου λεμονάτο!
Πιάτο ελληνικό, από τα πιο αναγνωρίσιμα ως τέτοιο, συνήθως έχει ενήλικους φίλους. Τα παιδιά αναγνωρίζουν την αξία του αργότερα. Έχω στο μυαλό μου το σπανακόρυζο ως ένα από τα φαγητά που μισούσα μικρή, μαζί με τα πράσα, τις μπάμιες, το βοδινό κρέας, την παλαμίδα και μερικά ακόμη. Για όλα σχεδόν έχω αναθεωρήσει τις γευστικές μου επιλογές και μάλιστα μερικά έχουν γίνει από τα πιο αγαπημένα μου. Το σπανακόρυζο είναι ένα απ’ αυτά. Ευτυχώς τα παιδιά μου το αγαπούσαν από πολύ μικρά κι έτσι υπήρξαν εποχές που το έφτιαχνα με συχνότητα εβδομάδας ή το πολύ δεκαήμερου.
Όλα τα λιτά πιάτα θέλουν την προσοχή τους για να είναι νόστιμα, αφού δεν επιβάλλονται λόγω της ποικιλίας των υλικών, αλλά λόγω της τεχνικής της παρασκευής τους. Έτσι το σπανακόρυζο έχει κι αυτό τις παραξενιές του... Μη βγει νερουλό, μη λασπώσει το ρύζι, μην πνίγεται στο λάδι. Στο δικό μας τραπέζι μάλιστα θέλουμε σπανακόρυζο και όχι ρύζι με λίγα κλαδάκια σπανακιού, γι' αυτό η ποσότητα του ρυζιού είναι μικρή σε σχέση με το σπανάκι. Νομίζω όμως ότι αυτό είναι μάλλον θέμα επιλογής. Επίσης θέμα επιλογής είναι το σπυρωτό ή το λίγο πιο χυλωμένο ρύζι.
Πρέπει να πω ότι τόσα χρόνια που μαγειρεύω, μόνο μια φορά έχω μαγειρέψει σπανακόρυζο με ντομάτα. Δοκιμάστηκε, απορρίφθηκε κι έτσι όταν το σπανάκι θέλω να το συνδυάσω με ντομάτα δεν φτιάχνω σπανακόρυζο! Η πεθερά μου το κοκκίνιζε με κοκκινοπίπερο και καμιά φορά προσθέτω (ιδίως στα χειμωνιάτικα σπανακόρυζά μου) αλλά η σταθερή μας προτίμηση είναι το λεμονάτο σπανακόρυζο. Κοκκινιστό, αλλά με πάπρικα όχι με ντομάτα.
Υλικά:
- περίπου ½ κιλό σπανάκι ζυγισμένο και καθαρισμένο
- ½ κούπα ελαιόλαδο
- 1 μέτριο ξηρό κρεμμύδι
- 2-3 πράσινα κρεμμυδάκια
- ½ -3/4 κούπας ρύζι Καρολίνα ή νυχάκι
- αλάτι
- τον χυμό ενός ζουμερού λεμονιού
- προαιρετικά: 2-3 κλαδιά άνηθο ή/και 1 κύβο λαχανικών ή/και 1 κουταλάκι γλυκιά πάπρικα
Επί το έργον:
Καθαρίζουμε και πλένουμε πολλά νερά το σπανάκι. Βάζουμε σε κατσαρόλα το ελαιόλαδο και ψιλοκόβουμε τα κρεμμύδια. Όταν μαραθούν, προσθέτουμε το σπανάκι χοντροκομμένο, όπως είναι υγρό από το πλύσιμο.
Αλατίζουμε ελαφρά και σκεπάζουμε την κατσαρόλα. Χαμηλώνουμε σε μέτρια τη θερμοκρασία (στο 6 με μέγιστο το 9) και αφήνουμε να χαμηλώσει στην κατσαρόλα. Ελέγχουμε τα υγρά του και προσθέτουμε λίγο νερό αν χρειάζεται (περίπου ½ κούπα) .
Μόλις ξαναπάρει βράση και μαραθεί για τα καλά, προσθέτουμε το ρύζι (αφού το ξεπλύνουμε σε στραγγιστήρι), τον κύβο και τον άνηθο, αν βάλουμε. Ανακατεύουμε ελαφρά να σκεπάσουν τα υγρά το ρύζι και αφήνουμε το σπανακόρυζό μας να σιγοβράζει για 15 λεπτά περίπου, σκεπασμένο. Αν χρειαστεί, βάζουμε λίγο ακόμη νερό. Προσθέτουμε το λεμόνι και την πάπρικα. Αφήνουμε να βράσει άλλα 2-3 λεπτά περίπου.
Αποσύρουμε την κατσαρόλα από το μάτι και την σκεπάζουμε με μια πετσέτα. Έτσι τραβάει το ρύζι όλα τα υγρά, αλλά δεν στεγνώνει το φαγητό. Σερβίρουμε μετά από 10 λεπτά.
Παρατηρήσεις:
- Το σπανάκι, όταν σιγοβράζει, κατεβάζει αρκετά υγρά και δεν χρειάζεται πολύ νερό. Προ καιρού διάβαζα συνταγή σεφ που έλεγε ότι το ρύζι πρέπει να μαγειρεύεται αν είναι δυνατόν με τα υγρά που θα βγάλει το σπανάκι. Έτσι έκανα και εγώ πάντα. Αν χρειαστεί, προσθέτω νερό ενδιάμεσα, κατά προτίμηση από τον βραστήρα για να μη διακοπεί ο βρασμός . Εξάλλου είναι τόσο μικρές οι ποσότητες, που βάζω που ο βρασμός ξαναρχίζει αμέσως.
- Το πολύ τρυφερό και φρέσκο σπανάκι βράζει ταυτόχρονα με το ρύζι κι έτσι μόλις χαμηλώσει προσθέτουμε το ρυζάκι μας. Αν είναι λίγο πιο τραχύ, το αφήνουμε να βράσει λίγα λεπτά. Σ’ αυτήν την περίπτωση προσθέτουμε περισσότερο νεράκι.
- Αν δεν έχουμε φρέσκα κρεμμυδάκια, βάζουμε λίγο μεγαλύτερο ξερό κρεμμύδι ή λίγο πράσο.
*Για επιπλέον φωτογραφίες από τα στάδια της ετοιμασίας δείτε το blog της Βαγγελιώς Κασσαπάκη, Γαστρονομικός περίπλους