Ας ασχοληθούμε με τα «πετρέλαια» που έχουμε πάνω στη γη
Κάθε λέξη που θα ακούσει είναι αφορμή για μια ιστορία. Για το ψωμί, για τη Δήμητρα - τη θεά της Γεωργίας- την ομορφιά, το κρέας, τα θηράματα, το τσάι, την Κίνα. Μιλάει με πάθος αλλά και χαμηλά – όπως λένε τις ιστορίες στα χωριά. Εδώ και έξι μήνες προσπαθεί να ρίξει ένα σύνθημα στην ελληνική κοινωνία. "Επιστροφή στα χωράφια". Άλλωστε εκτός από καθηγητής, ο Αθανάσιος Ταυτάρης, υπουργός γεωργίας στην κυβέρνηση Σαμαρά και είναι ο ίδιος αγρότης. Καλλιεργεί ελιές, μαζί με τη γυναίκα του και τα παιδιά του. Και από τα χωράφια ξεκίνησε.
Φαίνεται πως η κρίση βοηθά τα ελληνικά αγροτικά προϊόντα στο εξωτερικό.
Τα νούμερα δείχνουν πως όσοι προσπάθησαν τα κατάφεραν! Ξέρετε ότι είμαστε πρωταθλητές στις εξαγωγές τσιπούρας ιχθυοτροφείου; Οι ξένοι την προτιμούν κι ας είναι λίγο ακριβότερη. Δείτε πού πήγε το ελληνικό γιαούρτι, δείτε πού πήγαν οι εξαγωγές κονσέρβας ροδάκινου στις ανατολικές χώρες. 24% αυξήθηκαν οι εξαγωγές των ελληνικών κρασιών σε Ευρώπη και Αμερική! 100% αυξήθηκαν οι εξαγωγές του ελληνικού ελαιόλαδου στην Κίνα!
Η Ευρωπαϊκή Ένωση κατέστρεψε την ελληνική γεωργία;
Για χιλιάδες χρόνια βγάζαμε τη μια χρονιά στάρι ή κριθάρι και την επόμενη φασόλια, φακή, ρεβίθια, βίκο, τριφύλλια κλπ. Έτσι εξασφαλίζαμε όσπρια για το τραπέζι μας και φαγητό για τα ζώα μας. Ένα πρωί ήρθε η ΕΕ και είπε «Εγώ θα επιδοτώ μόνο τα σιτηρά». Ήταν τεράστιο λάθος. Αυτό οδήγησε σε μια γεωργία χωρίς παραγωγή. Πολλοί έγιναν πλούσιοι χωρίς να παράγουν τίποτα.
Η ιστορία με τις λιμουζίνες στον θεσσαλικό κάμπο.
Ακριβώς. Ο αγρότης καθόταν στο καφενείο και εισέπραττε περισσότερα χρήματα από αυτόν που ίδρωνε στα χωράφια. Έτσι εξαφανίστηκε το μεράκι του γεωργού.
Να ξαναγυρίσουμε λοιπόν στο χωράφι και να ξαναβάλουμε βαμβάκι και σιτηρά;
Ούτε βαμβάκι, ούτε ρύζι, ούτε σιτηρά. Σε κανένα προϊόν χαμηλού κόστους δε θα είμαστε ποτέ ανταγωνιστικοί. Μπορούμε όμως να βάλουμε βαμβάκι, ρύζι ή σιτηρά πρώτης ποιότητας. Μπορούμε να παράγουμε εξαιρετικό σιμιγδάλι από σκληρό σιτάρι. Την πρώτη ύλη δηλαδή για τα μακαρόνια.
Να αποφασίσει ο καθένας για το χωραφάκι του;
Αν ο καθένας αποφασίσει μόνος του, καήκαμε! Θα πρέπει να συνεταιριστούμε.
Πάντως οι συνεταιρισμοί, οι περισσότεροι τουλάχιστον, έχουν τις αρρώστιες του ελληνικού Δημοσίου.
Γι' αυτό έχουμε ανάγκη από διευρυμένα συνεργατικά σχήματα. Μόνο αν σταματήσει να καλλιεργεί ο καθένας ό,τι θέλει και ικανοποιήσουμε τις ανάγκες της κοινωνίας θα απολαύσουμε μια γεωργία με όφελος.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση τι λέει τώρα;
Λέει ότι είναι υποχρεωτική η εναλλαγή των καλλιεργειών. Πρέπει λοιπόν να ξαναπάμε στα υγιεινά μας όσπρια και στις ζωοτροφές μας. Τον βίκο, τα λαθούρια, τα κτηνοτροφικά κουκιά, τα κτηνοτροφικά μπιζέλια…
Μήπως έτσι αναστήσουμε και την κτηνοτροφία;
Μα είναι αυτονόητο. Αν δεν παράγουμε τροφές για τα ζώα, πώς θα παράγουμε ζώα; Θα είμαστε πάντα εξαρτημένοι από τις εισαγωγές.
Κάποτε όμως είχαμε ένα εκατομμύριο γελάδια και τώρα ζήτημα είναι αν έχουμε 150.000.
Ναι. Και εισάγουμε κρέατα και γαλακτοκομικά αξίας 2,5 δισ. ευρώ.
Θα δώσουμε τα δάση στους κτηνοτρόφους; Θα αρχίσουν δηλαδή τα γουρούνια μας να τρώνε ξανά βελανίδια όπως έγινε και στην Ισπανία;
Ακριβώς. Οι βοσκότοποι θα πάνε στους κτηνοτρόφους. Τα λιβάδια, είτε είναι ιδιωτικά, είτε κρατικά, είτε της Εκκλησίας, μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά την κτηνοτροφία μας. Όλη η Ευρώπη άλλωστε έχει κάνει στροφή προς τις εκτατικές μορφές κτηνοτροφίας.
Τα βιολογικά κρέατα ή τα κρέατα ελεύθερης βοσκής είναι κατά κανόνα καλύτερα;
Εξ ορισμού τα περισσότερα ελεύθερης βοσκής είναι βιολογικά.
Ναι, αλλά το αντίστροφο δεν ισχύει.
Ακριβώς. Στο Βέλγιο, ας πούμε, εκτρέφουν βιολογικά γουρούνια σε πολυκατοικίες. Σταβλισμένη κτηνοτροφία αλλά με βιολογικό τρόπο.
Κατά πόσο όμως ένα ζώο που μεγαλώνει ακίνητο είναι υγιεινό;
Βιολογικό πάντως θα είναι! Τα καλύτερα είναι τα βιολογικά ελεύθερης βοσκής, τα εκτατικά βιολογικά όπως λέμε. Το ίδιο βέβαια ισχύει για την ντομάτα. Σήμερα θα δεις πολυόροφα θερμοκήπια που παράγουν πιπεριές ή ντομάτες. Με βιολογικό τρόπο, δεν λέω, αλλά το ίδιο είναι με τη χωραφίσια βιολογική ντομάτα;
Η Ευρώπη πάντως θέλει να δώσουμε περισσότερο χώρο στα ζώα. Οι κότες, για παράδειγμα, κέρδισαν καλύτερες συνθήκες ζωής.
Βεβαίως. Πρέπει να έχουμε μεγαλύτερους κλωβούς. Να έχουν τα κοτόπουλα περισσότερο χώρο, να έχουν περισσότερο αέρα. Από το 2011 έπρεπε να είχαμε «ελευθερώσει» τις κότες! Δυστυχώς όμως αρκετοί πτηνοτρόφοι δεν έχουν εναρμονιστεί με τα νέα δεδομένα και προσπαθούμε τώρα να πάρουμε μια μικρή παράταση για να μην αρχίσουμε να εισπράττουμε πρόστιμα. Και εδώ φαίνεται πόσο απερίσκεπτοι φανήκαμε. Η οδηγία αυτή υπάρχει από το '99. Είχαμε δηλαδή 12 χρόνια να κάνουμε τις απαραίτητες αλλαγές. Και τώρα έρχεται ο πτηνοτρόφος και λέει, «Τώρα με την κρίση πού να βρω 40.000 για να αλλάξω τους κλωβούς;». Και 12 χρόνια τι έκανες;
Πόσοι γυρίσανε πραγματικά στην γη; Έχετε στοιχεία;
Συνολικά γύρισε το 7%. Γύρισαν επίσης 4.000 νέοι πτυχιούχοι, γιατί τους δώσαμε εμείς χωράφια -με ένα συμβολικό ενοίκιο- για να αναπτύξουν τη δραστηριότητά τους.
Έναν νέο αγρότη που πήρε τώρα την απόφαση να επιστρέψει στη γη, με τι θα τον συμβουλεύατε να ασχοληθεί;
Αυτό που προτείνω είναι δυναμικές καλλιέργειες ανά περιοχή, όπως είναι για παράδειγμα η βιολογική ρίγανη. Ξέρετε τι μεγάλη ζήτηση έχει αυτή τη στιγμή το ριγανέλαιο; Στην Γαλλία το χρησιμοποιούν στις ζωοτροφές για ν' αποφύγουν τα αντιβιοτικά. Να μια λύση για κάποιον που δεν ξέρει από την αγροτική παραγωγή. Μια λύση με χαμηλό κόστος παραγωγής. Βάζεις μια φορά ρίγανη και για 10 χρόνια συγκομίζεις. Μπορεί κάποιος να καλλιεργήσει τριφύλλι. Είναι μια εξαιρετική ζωοτροφή που θα επιδοτηθεί πολύ περισσότερο με τη νέα ΚΑΠ. Πρόκειται επίσης για μια καλλιέργεια που μέσα σε ένα χρόνο αρχίζει να αποδίδει.
Κι όσοι θέλουν να καλλιεργήσουν ροδάκινα, που έχουν μεν ζήτηση αλλά αργούν να αποδώσουν;
Τα ροδάκινα έχουν εισόδημα μετά από 4 χρόνια. Θα πρέπει να βοηθήσουμε λοιπόν τους παραγωγούς να εγκαταστήσουν τους οπωρώνες τους και να τους καλύψουμε τα έξοδα για αυτά τα 4 χρόνια. Αυτός πρέπει να είναι ο ρόλος των επιδοτήσεων.
Γιατί λέτε ότι το τσάι είναι πολυτιμότερο και από το πετρέλαιο;
Ξέρετε πόσο έχει ένα βαρέλι παγωμένο τσάι; Διακόσια δολάρια. Και πρόσεξε τώρα. Οι Έλληνες αγωνιούμε για τις γεωτρήσεις. Αγωνιούμε να βγάλουμε το πετρέλαιο και να σωθούμε. Ας πούμε λοιπόν ότι το βρίσκουμε, το εξορύσσουμε, το μεταφέρουμε, το διυλίζουμε... Ξέρετε πόσο θα κερδίσουμε; Δέκα με 20 δολάρια το βαρέλι. Το παγωμένο τσάι όμως κάνει 200 δολάρια το βαρέλι. Ας ασχοληθούμε λοιπόν και με τα «πετρέλαια» που έχουμε πάνω στη γη. Μέντα, χαμομήλι, δυόσμος, λουίζα, τσάι του βουνού...
Στην αγορά της Αθήνας θα βρεις φασόλια Πρεσπών σε τριπλάσιες ποσότητες από αυτές που παράγει πραγματικά η Πρέσπα.
Το γνωρίζω. Τώρα όμως μπορούμε να ελέγξουμε αν ένα φασόλι είναι ή δεν είναι Πρεσπών. Αν η φάβα είναι Σαντορίνης ή όχι. Διαβάζουμε πλέον πλήρως το DNA της φάβας, της φακής, του ελαιόλαδου, των φασολιών...
Και θα το ελέγξει ποιος;
Ο ΕΦΕΤ. Η χώρα πρέπει να πατήσει στη γεωργία της και δεν θα αφήσουμε κάποιους πονηρούς να μας εξαπατούν.
Πιστεύετε τελικά ότι η γεωργία θα μας σώσει.
Είμαι σίγουρος. Όπως έσωσε τους πατεράδες μας μετά τον Εμφύλιο και τους παππούδες μας μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή.
(Το μενού του υπουργού: Ελιές, τουρσιά, παστά Κρέατα, σκόρδο, δημητριακά, μπρόκολα, ξηροί καρποί, λαχανικά, φρούτα, γιαούρτι, βότανα, όσπρια).
Να γίνω αγρότης ή να μη γίνω;