«Μπρουσκάντολο»: Μια μαγική λέξη
Όπως θα έχετε ίσως καταλάβει έχω μανία με τις λέξεις. Άρχισα να ακούω τη λέξη «μπρουσκάντολα» όταν πρωτοπήγα στην Κέρκυρα, πριν 37 χρόνια. Μου άρεσε τόσο πολύ που την χρησιμοποιούσα ως παράδειγμα της διασκεδαστικής ντοπιολαλιάς χωρίς να ξέρω τι είναι… «κάποιο φυτό που τρώγεται» μου είχαν πει και επειδή ήμουν ακόμη αρκετά άσχετη με ό,τι αφορούσε τα φυτά αρκέστηκα σ’ αυτό. Όταν αργότερα άρχισα να ρωτώ παραπέρα δεν μπόρεσα να βρω άκρη, έως ότου το 1996 κυκλοφόρησε το βιβλίο της Νινέττας Λάσκαρι «Κέρκυρα: Μια ματιά μέσα στο χρόνο», ένας κυριολεκτικός θησαυρός ιστορίας, λαογραφίας, φύσης και μαγειρικής του νησιού, που από εκείνη τη στιγμή έγινε η βίβλος μου.
Δυστυχώς στο συγκεκριμένο θέμα όχι μόνο δεν βοήθησε αλλά άσκησε μιαν αθέλητη παραπληροφόρηση που κράτησε χρόνια. Περιέγραψε σωστά το φυτό, λέγοντας μάλιστα ότι το έφεραν στο νησί οι Βενετσιάνοι ως καλλωπιστικό για μπορντούρες. Και πράγματι, σε όλους τους παλιούς κήπους του νησιού, ακόμα και σε εγκαταλελειμμένους κήπους ερειπωμένων αρχοντικών, το βρίσκει κανείς και σήμερα. (Το θυμάμαι και από παλιούς κήπους της Κηφισιάς της παιδικής μου ηλικίας.)
Μόνο που η Κυρία Λάσκαρι του έδωσε τη λάθος βοτανολογική ονομασία. Είπε ότι πρόκειται για το Humulus lupulus, τον Λυκίσκο ή ζυθοβότανο ελληνιστί.
Είναι εύκολο να καταλάβει κανείς πως έγινε η παρεξήγηση: στα ιταλικά bruscandoli λέγονται οι φύτρες του λυκίσκου που τρώγονται νωρίς την άνοιξη όπως τα άγρια σπαράγγια (σε ομελέτα ή ριζότο).
Το φυτό από τους κήπους της Κέρκυρας, όπως τελικά ανακάλυψα, είναι το Ruscus aculeatus, ο Ρούσκος ο κεντρωτός, γνωστός ως «Λαγομηλιά.» Κατά τον Δεκέμβριο βγάζει κάτι κατακόκκινους καρπούς (εξ ου το "μηλιά") και γι' αυτό χρησιμοποιείται πολύ και για χριστουγεννιάτικη διακόσμηση. Στα αγγλικά λέγεται Butcher’s Broom, γιατί μ’ αυτό τον Μεσαίωνα έφτιαχναν σκούπες.
Μπορεί ως καλλωπιστικό να το έφεραν οι Βενετσιάνοι αλλά μεγαλώνει άγριο σε πολλά ελληνικά δάση.
Αν είναι να φαγωθεί πρέπει να κόβεται τελείως (ως το χώμα) μόλις πιάσουν τα κρύα. Κατά τα τέλη Ιανουαρίου έχει βγάλει κάτι φρεσκοπράσινες φύτρες που στην Κέρκυρα μαγειρεύονται με κρεμμύδι και ρύζι και με τριμμένο τυρί στο σερβίρισμα.
Και η καίρια ερώτηση: Είναι νόστιμα;
Η δική μου απάντηση: Ναι, αλλά τίποτα το ιδιαίτερο και επειδή είναι διαθέσιμα σε μια εποχή που η ελληνική φύση μας προσφέρει μια τεράστια ποικιλία από νόστιμα άγρια χόρτα, κατά τη γνώμη μου αξίζουν μόνο ως μια πρόσθετη υφή στην χορτόπιτα ή το Κερκυραϊκό Τσιγαρέλι για το οποίο θα σας μιλήσω σύντομα.