Bostanistas.gr : Ιστορίες για να τρεφόμαστε διαφορετικά

Το 2006 -νομίζω- διάβασα ένα βιβλίο που με ενθουσίασε. Τίτλος του « Το φλιτζάνι του διαβόλου - Η ιστορία του καφέ» εκδόσεις Περίπλους. Συγγραφέας ο Stewart Lee Allen, ο οποίος κάνοντας 22000 μίλια και πίνοντας χιλιάδες κούπες καφέ, ξεδιπλώνει στις σελίδες του βιβλίου τη θυελλώδη και γοητευτική ιστορία αυτού του θεϊκού, αλλά και συνάμα δαιμονοποιημένου, ποτού. Ο τίτλος της αγγλικής έκδοσης «The Devil's Cup: Coffee, the Driving Force in History» αποδίδει με μεγαλύτερη σαφήνεια αυτό θέλει να μας πει ο συγγραφέας.

Ο καφές λοιπόν, ξεκινώντας από την Αιθιοπία επηρέασε, μετά τον 16ο αιώνα, την ιστορία της ανθρωπότητας. Στα πρώτα καφενεία της Δύσης συνωμότησαν οι ηγέτες των αποχαυνωμένων από τη μπύρα λαών. Βοήθησε να πάρουν φωτιά οι λόγοι των επαναστατών, η έμπνευση των ποιητών, τα σχέδια και η τόλμη των εμπόρων και των καραβοκύρηδων. Πρόκειται για μια συναρπαστική αφήγηση που θα άξιζε να της αφιερώσετε κάποιες μέρες ανάγνωσης αυτό το καλοκαίρι.

Έτσι αρχίζει και η δική μου, πρωινή πλην μάταιη, καθημερινή επανάσταση. Πατώντας το κουμπί της μηχανής του εσπρέσσο. Να πάρει μπρος, να ανεβάσει πίεση και να ανάψουν σταθερά τα πράσινα φωτάκια. Διαλέγω φλιτζάνι για να το ζεστάνω. Έχει σημασία. Μου αρέσει να ακούω το μούγκρισμα της μηχανής, να παρακολουθώ το ευωδιαστό απόσταγμα που θα μισογεμίσει κοπιαστικά το φλιτζάνι και στο τέλος τις τελευταίες σταγόνες της βελούδινης κρέμας που θα το σφραγίσει.

«Ο καφές είναι το σώμα, το φλιτζάνι είναι το φόρεμα» (A.Illy). Διαθέτω μια συλλογή από είκοσι «φορέματα» εσπρέσσο και λίγο λιγότερα καπουτσίνο. Tα περισσότερα δε μου έχουν κοστίσει ούτε ένα ευρώ. Τα έχω μαζέψει ζητώντας τα από τα διάφορα καφέ. «Κάνω συλλογή. Θα μπορούσατε να μου δώσετε από ένα (μικρό και μεγάλο-μιλάμε για θράσος ); Θα σας το πληρώσω». Κανείς ποτέ δε δέχτηκε χρήματα. Έτσι προέκυψε η συλλογή. Δεν το έκανα από τσιγκουνιά. Τα βαριά λευκά φλιτζάνια των εταιρειών είναι ποιοτικά και καλαίσθητα. Δύσκολα βρίσκεις την ποιότητά τους στο εμπόριο. Το Mollinari με τη χρυσαφί ρίγα, το τετραγωνικό Segafredo, το κρινόσχημο Dimello, τα κοντά λιτά της Illy και όλα τα άλλα. Ποτέ φυσικά δεν θα με γοήτευε ένα γυάλινο διαφανές, σαν κι αυτό που πίνει τον καφέ του ο πολύς Τζορτζ Κλούνι στη διαφήμιση. Εσπρέσσο λοιπόν. Σε τι όμως οφείλει την αίγλη του ο βασιλιάς της γεύσης και των αρωμάτων; Λατρεύω τον εσπρέσσο αλλά δεν είμαι ειδικός γι’ αυτό και θα επιστρατεύσω τον Andrea Illy και τα λεγόμενά του, όπως τα θυμάμαι, από μια συνέντευξη του πριν χρόνια.

«Ο εσπρέσσο είναι μια συνολική εμπειρία που καταλαμβάνει μυαλό και αισθήσεις. Ένα εκχύλισμα που προκύπτει κάτω από πίεση δεκατριών τουλάχιστον ατμόσφαιρων. Όλοι οι άλλοι καφέδες προκύπτουν με ελεύθερη ροή σε πίεση μιας ατμόσφαιρας. Αυτή είναι η κορυφαία διαφορά. Ο εσπρέσσο στραγγίζει όλα τα αρώματα και τις γευστικές αποχρώσεις του καβουρδισμένου και κομμένου κόκκου και τις αποθέτει στα ρουθούνια μας και στις θηλές της γλώσσας. Τα περισσότερα από αυτά δεν αναδεικνύονται στον «ατμοσφαιρικό» καφέ φίλτρου ανεξαρτήτως της ποιότητας του χαρμανιού του. Πολύ χλευάζουν ή μιλούν απαξιωτικά για τη μικρή ποσότητα και το γεγονός ότι οι Ιταλοί τον κατεβάζουν σε μια ή δυο δόσεις εγκαταλείποντας το μπαρ. Μέγα λάθος! Η επίγευση του εσπρέσσο στο στόμα κρατάει και σε συνοδεύει από δέκα έως και δέκα πέντε λεπτά μετά την κατανάλωσή του.
Διαρκεί με ένταση περισσότερο από κάθε άλλο καφέ. Το μυστικό είναι να μη πιεις νερό και γενικά να μην καταναλώσεις κάτι άλλο στο διάστημα αυτό».

Μέχρι το 1998 κατανάλωνα ζάχαρη με καφέ. Το γράφω έτσι γιατί μιλάμε για 2-3 κουταλιές ζάχαρη. Πετιμεζάτος! Τότε χρειάστηκε να νοσηλευτώ σε νοσοκομείο (όχι από αυτό). Μετά την αποθεραπεία μου, μου απαγόρευσαν τη ζάχαρη στον καφέ. Για μια δυο ημέρες ζορίστηκα. Μετά από μια βδομάδα αναρωτιόμουν πώς μπορούσα και κατανάλωνα επί χρόνια αυτές τις ζαχαρώδεις αηδίες. Τότε κατάλαβα και τη δίκαιη ειρωνεία ενός φίλου, όταν αγανάκτησε βλέποντάς με να στουμπώνω με ζάχαρες τον καφέ μου. «Μα γιατί δεν μου το έλεγες να σε κεράσω μια πάστα;».

Σήμερα μου φαίνεται πιο γευστικό και νόστιμο να μασήσω μια ασπιρίνη παρά να πιω έναν ζαχαρωμένο καφέ. Συγχωρείστε με που είμαι απόλυτος. Ο καφές πίνεται μόνον ζεστός και ο «στιγμιαίος» δεν είναι καφές. Γούστο όμως του καθενός μας το είδος του καφέ και ο τρόπος που επιθυμεί να τον απολαμβάνει. Σημασία έχει ότι κάποια φλιτζάνια καφέ συνόδευσαν σημαντικές μας στιγμές. Νέες γνωριμίες, έρωτες, θυελλώδεις χωρισμούς, απογοητεύσεις, συζητήσεις και καυγάδες, παραλίες, αγωνίες, ξενύχτια, ξημερώματα και ηλιοβασιλέματα. Τυχεροί που γεννηθήκαμε μετά το 1600.