Η μακαρονάδα της Πέμπτης: η πιο φτωχική, η καλύτερη

της Λεονί Σταφυλά 18 Ιουλίου 2013 • Συνταγές • cucina povera, μακαρονάδα

Γεννήθηκε ως ανάγκη στα χρόνια μετά τον πόλεμο στην Ιταλία. Η τόσο μοντέρνα σήμερα cucina povera, τότε δεν ήταν παρά η φιλοσοφία για την επιβίωση: Δεν πετάμε τίποτα φαγώσιμο και προσπαθούμε με κάθε τρόπο να ξεγελάσουμε και τη γεύση μας. Κάπως έτσι, μάλλον στη Νότια Ιταλία, επινοήθηκε η απλούστερη (και κατά τη γνώμη μου η πιο εμπνευσμένη - ακριβώς λόγω της απλότητάς της) μακαρονάδα του κόσμου: Pasta con il pangrattato. Όπου pan grattato σημαίνει απλώς τριμμένο ψωμί και η μακαρονάδα δεν χρειάζεται τίποτα άλλο παρά σπαγγέτι, μπαγιάτικο ψωμί, λίγο σκόρδο και κάποιο μυρωδικό - μαϊντανός, θυμάρι, βασιλικός.

Η λογική της τραγανής «σάλτσας» των μακαρονιών, τότε, ήταν να αντικατασταθεί η αρκετά συχνά δυσεύρετη παρμεζάνα. Αναλόγως των υλικών που υπήρχαν, η συνταγή εμπλουτιζόταν - συχνά έμπαινε λιωμένη αντσούγια, ακόμη πιο συχνά τυρί ή κάποιο λαχανικό. Για μένα η πρώτη - πρώτη εκδοχή της, η απλούστερη, με την προσθήκη της τριμμένης παρμεζάνας, παραμένει αξεπέραστη!

Σπαγγέτι με τραγανά ψίχουλα (pangrattato) - για 2 άτομα

2 χοντρές φέτες μπαγιάτικο χωριάτικο ψωμί
1 σκελίδα σκόρδο λιωμένη
2 κουταλιές λάδι
1 κουταλιά ψιλοκομμένο φρέσκο βασιλικό
2 κουταλιές τριμμένη παρμεζάνα
μισή καυτερή πιπερίτσα ψιλοκομμένη (προαιρετική)
αλάτι για το νερό των ζυμαρικών
½ πακέτο σπαγγέτι

Κόβω την κόρα από το ψωμί και το βάζω στο μούλτι να τριφτεί σε ψίχουλα. Τα βάζω σε ένα μπολ, προσθέτω το λιωμένο σκόρδο και τις δυο κουταλιές λάδι και ανακατεύω καλά. Βάζω ένα αντικολλητικό τηγάνι σε δυνατή φωτιά και μόλις κάψει καλά, αδειάζω τα ψίχουλα, χαμηλώνω τη φωτιά σε μέτρια και ανακατεύω συνεχώς, μέχρι να ψηθούν τα ψίχουλα και γίνουν τραγανά - προσοχή μην αρπάξουν, θα πικρίσουν.

Μόλις γίνουν, τα αδειάζω αμέσως σε μια λαδόκολλα για να σταματήσουν να ψήνονται και να κρυώσουν. Πασπαλίζω με την τριμμένη παρμεζάνα, τον ψιλοκομμένο βασιλικό και την καυτερή πιπεριά και ανακατεύω.

Βράζω τα σπαγγέτι (προτιμώ τα ολικής άλεσης) σε άφθονο αλατισμένο νερό και, μόλις τα σουρώσω, τα βάζω σε πιατέλα, πασπαλίζω με τα μισά τραγανά ψίχουλα, ανακατεύω και σερβίρω τα υπόλοιπα στο πλάι.