Bostanistas.gr : Ιστορίες για να τρεφόμαστε διαφορετικά

Το καρπούζι αποτελεί, κατ’ εμέ, το πιο καλοκαιρινό φρούτο. Πάρτε μια φέτα στο χέρι και πάμε να δούμε τι ξέρουμε γι’ αυτό.

Να ξεκινήσουμε επιστημονικά, για να δούμε την «ταυτότητά του». Το καρπούζι ανήκει στο βασίλειο των φυτών, στη συνομοταξία «αγγειόσπερμα» (Magnoliophyta), στην ομοταξία δικοτυλήδονα (Magnoliopsida), η τάξη του είναι ιώδης (Violales) και είναι γέννημα - θρέμμα της μεγάλης οικογενείας των κολοκυνθοειδών (Cucurbitaceae). Το γένος κίτρουλλος (Citrullus), το είδος C Lanatus. Κίτρουλλος ο εριώδης (Citrullus lanatus), με άλλα λόγια, χαίρω πολύ.

Η λέξη καρπούζι είναι τουρκική, αλλά ως karpuz είναι και περσική, αφού ανάγεται στη λέξη xarbuz(a). Αν πάτε στην Κύπρο θα το ακούσετε να το καλούν και «παττίχα» - με αραβικές καταγωγές αυτή η λέξη. Στην αρχαία Αίγυπτο, ο σημερινός μας γαστριμαργικός ήρωας, έχει κάνει το πέρασμά του μέχρι και σε ιερογλυφικά. Οι Κινέζοι το ανακάλυψαν τον 10ο αιώνα μ.Χ. και τρεις αιώνες αργότερα έφτασε στην Ευρώπη ως «water-melon», αφού περιέχει μεγάλες ποσότητες νερού, κατά 92%. Στα ελληνικά θα το μεταφράζαμε ως «υδροπέπων», αλλά ακούγεται πολύ «μάπα».

Και τι πρέπει να κάνεις για να μη σου βγει άγουρο, ειδικά στην περίπτωση που δεν μπορείς να το κόψεις για να δεις εσωτερικά το χρώμα του και να το δοκιμάσεις; Αρχίζεις τα ελαφρά χτυπηματάκια, περίπου στη μέση του. Αν ο ήχος που θα βγει είναι «κούφιος» και «καμπανιστός», το προϊόν είναι καλό. Αν, αντίστοιχα, ακουστεί κάτι συμπαγές, καλύτερα να αγοράσεις πεπόνια. Χτυπηματάκια, λοιπόν, «ταπ-ταπ», ακούγεται κίνκι αλλά πιάνει και αποτελεί σίγουρα έναν από τους ήχους των καλοκαιριών μας, αν και -τις περισσότερες φορές- είναι και λίγο «λαχείο» αυτή η μέθοδος. Αν δεν βγει καλό, τότε είναι «μάπα το καρπούζι»: Δηλαδή, εσωτερικά άσπρο και εντελώς άγλυκο, σα να τρως λάχανο, «μάπα», στην καθομιλουμένη.

Εκτός κι αν βρεις πωλητή που έχει «καρπούζια με το μαχαίρι», για να μπορέσεις να τα δοκιμάσεις, το οποίο σημαίνει ότι ο κύριος αυτός «όλα τα σφάζει, όλα τα μαχαιρώνει», όπως είναι η κλασική έκφραση-ατάκα. Αν βέβαια ο πωλητής έχει καρπούζια «με τη βούλα», αυτό σημαίνει ότι είναι εγγυημένη η ποιότητά του. Όχι του πωλητή, του καρπουζιού.

Εγγυημένη είναι και η θρεπτική του αξία -όχι του πωλητή, αλλά του καρπουζιού, πάντα- αφού περιέχει μεγάλες ποσότητες βιταμίνης C και βήτα καροτίνης, γνωστές για την αντιοξειδωτική τους δράση, βιταμίνη Α, βιταμίνη Β6, μεγάλες ποσότητες λυκοπενίου και είναι πλούσιο σε κάλιο. Έτσι το καρπουζάκι συμβάλλει στη ρύθμιση της καρδιακής λειτουργίας και της πίεσης, βελτιώνει τη νεφρική λειτουργία, προστατεύει το αγγειακό μας σύστημα και είναι πολύ ενυδατικό, λόγω νερού.

Σε στέλνει συχνά στην τουαλέτα (με το συμπάθιο κιόλας) αφού αφενός προκαλεί έντονη διούρηση και καθαρίζει το αίμα και τα νεφρά, ενώ, αφετέρου, οι φυτικές του ίνες νικούν τη δυσκοιλιότητα, βοηθώντας το παχύ έντερο. Ταυτόχρονα, η περιεκτικότητά του σε ζάχαρο και θερμίδες είναι χαμηλή. Αν φάτε δύο φλιτζανάκια καρπούζι, θα προσλάβετε 80 θερμίδες. Αλλά ποιος τρώει μόνο δυο φλιτζάνια;

Φρούτο-«χρυσάφι», λοιπόν, και κάπως έτσι το είδαν και οι Ιάπωνες που έφτιαξαν καρπούζια... τετράγωνου σχήματος, τα οποία μοσχοπουλούν σε επιλεγμένα σούπερ μάρκετ της Μόσχας. Πόσο κοστίζουν; 28.000 ρούβλια, ήτοι 570 ευρώ, περίπου!

Κι όμως, υπάρχουν Ρώσοι που τα δίνουν αυτά τα λεφτά για να πάρουν ένα τέτοιο τετράγωνο καρπούζι, βασικά για πλάκα. «Κοίτα τι πήρα, Σβετλάνα, τετράγωνο καρπουζώφ». Οι Γιαπωνέζοι τους δίνουν αυτό το σχήμα καλλιεργώντας τα μέσα σε τετράγωνα πλαστικά κιβώτια, όχι μόνο για θέμα design, αλλά και επειδή αυτό το σχήμα διευκολύνει την αποθήκευσή τους. Προσωπικά προτιμώ τα «δικά» μας καρπούζια και, συγκεκριμένα, τις «βαρέλες».

Ο κίτρουλλος ο εριώδης, το καρπουζάκι, είναι ένα φρούτο που έχει διαβατήριο από τη νότια Αφρική, αλλά έχει πια ελληνοποιηθεί. Θα το συναντήσετε μέσα σε πλαστικά μπολ, ενώ τα μαύρα ή λευκά σπόρια του, που λούζονται στους ροζ χυμούς του, θα κολλάνε σε πατούσες ξυπόλυτων ποδιών που κυκλοφορούν σε βεράντες, κουζίνες και σαλόνια.

Δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί αισθάνονται ότι ήρθε το καλοκαίρι, όταν φάνε την πρώτη φέτα καρπουζιού. Αρκεί να μην είναι «μάπα», έτσι;

* Ο Σπύρος Σεραφείμ είναι δημοσιογράφος.