Τα γιορτινά ισλί της κυρίας Τραπεζουντίδου
Τα Ισλί (ή Ιτσλί) είναι ημισιροπιαστό ποντιακό γλυκό με ρίζες από την Καππαδοκία της Μικράς Ασίας. Ήταν ένα από τα δημοφιλέστερα κεράσματα των Καραμανλήδων την εποχή των Χριστουγέννων ή το Πάσχα και έγινε γνωστό στη Μακεδονία μέσα από τις ανταλλαγές πληθυσμών, από το 1923 και ύστερα. Το όνομά του σημαίνει στα τούρκικα “δουλεμένο”, καθώς παρασκευάζεται εξ ολοκλήρου στο χέρι. Την ετοιμασία του ανέλαβε η καθ' ύλην αρμόδια, κυρία Μαρίτσα Τραπεζουντίδου, Πόντια δεύτερης γενιάς και μαγείρισσα ολκής.
«Θυμάμαι τη μητέρα μου, τη Ζωγραφιά και τη μεγάλη αδερφή μου, την Όλγα, να το φτιάχνουν στην κουζίνα κάθε Χριστούγεννα και Πάσχα. Ζούσαμε στην Οινόη Κοζάνης, εκεί εγκαταστάθηκαν οι γονείς μου, Ζωγραφιά και Δημοσθένης, περίπου το 1925. Ήρθαν από την Τασκένδη της Ρωσίας, Πόντιοι στην καταγωγή, και έτσι και τα πέντε αδέρφια μάθαμε την ποντιακή παράδοση. Ο πατέρας μου μας μιλούσε συνεχώς για την «πατρίδα», έτσι έλεγε την Τασκένδη. Την περιέγραφε τόσο όμορφη, που σχεδόν ζηλεύαμε.
Φτωχές εποχές, δεν είχαμε πολυτέλειες αλλά δεν μας έλειψε και τίποτα. Ό,τι φτιάχναμε από φαγητά και γλυκά ήταν όσα βρίσκαμε στο χωριό και στην Κοζάνη, που είχαμε συγγενείς και πηγαίναμε συχνά. Κάθε Χριστούγεννα το σπίτι γέμιζε μυρωδιές! Για εμάς, τους Πόντιους, η κουζίνα είναι ιερό πράγμα, κάθε φαγητό δεν είναι απλά μία συνταγή, είναι ολόκληρη ιεροτελεστία. Τα ισλί τα συνηθίζω τα Χριστούγεννα - και όχι μόνο -, είναι πολύ εύκολο γλυκό, το πολύ σε μία ώρα είναι έτοιμα. Στην όψη μοιάζουν με τα μελομακάρονα, αλλά τα υλικά τους διαφέρουν».
Ισλί
Υλικά – για τη ζύμη
- 500 γραμμάρια φυτικό βούτυρο
- 1 ποτήρι ζάχαρη
- 1 ποτήρι γάλα
- 1 μπέικιν πάουντερ
- μισό κουταλάκι αμμωνία
- 1 κιλό αλεύρι περίπου
Για τη γέμιση
- 200 γραμμάρια καρύδια χοντροκομμένα
- 3 κουταλιές του γλυκού ζάχαρη
- 1 κουταλιά του γλυκού κανέλα
- μισό κουταλάκι του γλυκού γαρίφαλο
Για το σιρόπι
- 2 ποτήρια ζάχαρη
- 1,5 ποτήρι νερό
- λίγο λεμόνι στυμμένο
Εκτέλεση
«Στην αρχή χτυπάτε στο μίξερ το βούτυρο με τη ζάχαρη. Προσθέτετε τα αυγά, το γάλα, την αμμωνία, το μπέικιν και στο τέλος βάζετε σιγά-σιγά το αλεύρι - όχι όλο! Θέλουμε η ζύμη να είναι ελαστική. Αν δείτε ότι είναι πολύ σφιχτή, προσθέστε σιγά-σιγά χλιαρό νερό, μέχρι να μαλακώσει και να πλάθεται εύκολα.
Μόλις είναι έτοιμη, βάζετε φίλους, παιδιά ή και εγγόνια και φτιάχνουν μικρές μπάλες. Τις πατάτε για να γίνουν σαν πιατάκια του καφέ. Βάζετε στο κέντρο προσεκτικά τη γέμιση και αφήνετε λίγη να περισσέψει για μετά.
Τότε σιγά-σιγά τα κλείνετε σαν πουγγάκια.
Στη συνέχεια τα “κεντάτε”, με την τσιμπίδα ή τα δάχτυλά σας, κάνετε ό,τι σχέδιο σας αρέσει.
Τα βάζετε σε βουτυρωμένο ταψί ή με λαδόκολλα και τα ψήνετε για 25 περίπου λεπτά στους 180°C.
Θα τα βγάλετε όταν πια έχουν φουσκώσει και ροδίσει. Τα αφήνετε να κρυώσουν και στο μεταξύ ετοιμάζετε το σιρόπι. Ρίχνετε το νερό, τη ζάχαρη και το λεμόνι σε μία μικρή κατσαρόλα και τα βράζετε σε μέτρια φωτιά για 5 με 7 λεπτά. Αν δείτε το σιρόπι να πήζει, βάλτε του λίγο νερό να αραιώσει και περιμένετε μέχρι να πάρει μία βράση. Μέχρι να γίνει το σιρόπι, τα ισλί θα έχουν κρυώσει. Ρίχνετε το καυτό σιρόπι, πασπαλίζετε με το υπόλοιπο τριμμένο καρύδι και ξεκινάτε να τα τρώτε...
Όσο πιο ζεστά, τόσο πιο ωραία!
Καλές γιορτές σ' εσάς και τις οικογένειές σας!»
Τα Μελομακάρονα της Φροσούλας
Φτιάχνω μελομακάρονα για όλους!
Η ποντιακή τάρτα της Καλλίστης
Μελομακάρονα με σοκολάτα, βήμα-βήμα
Μελομακάρονα από μια παλιά γιαγιά
Μελομακάρονα φτιάξατε;