Bostanistas.gr : Ιστορίες για να τρεφόμαστε διαφορετικά

Χθες βράδυ μπήκα στο φούρνο της γειτονιάς μου κι όπως περίμενα τη σειρά μου παρατηρώντας το φούρναρη να μεταφέρει τις μεγάλες, μαύρες λαμαρίνες του, φορτωμένες κουλούρια, ξανάρθαν στη μνήμη μου τα τέσσερα εγγόνια του μπαρμπα-Σωτήρη να παρελαύνουν στο δρόμο, κρατώντας το καθένα τους από μια λαβή του φορείου που είχε ξωμείνει στο σπίτι τους από τον πόλεμο. Έτσι μετέφεραν την τεράστια λαμαρίνα, που έπαιρναν κάθε χρόνο, δανεικιά, γεμάτη πότε με χρυσαφένια κουλουράκια κι άλλοτε με άψητα βασιλοπιτάκια, στα οποία είχε αποτυπώσει η μάνα τους έναν αετό με την ξύλινη σφραγίδα, που είχε φέρει η γιαγιά της από τη Σμύρνη.

Τότε η Νέα Σμύρνη ήταν ακόμα προσφυγούπολη, μ’ έναν δικό της τρόπο. Ενώ οι δρόμοι της ήταν φαρδείς με πυκνές δεντροστοιχίες, που θα μπορούσαν ενδεχομένως να προστατεύουν την ιδιωτική ζωή όσων το ήθελαν, οι άνθρωποι που ζούσαν στις όμορφες μονοκατοικίες άφηναν τις εξώπορτες τους ανοιχτές. Κανείς δεν αισθανόταν να απειλείται ο ζωτικός του χώρος από την αδιακρισία των γειτόνων του. Αντίθετα, έδειχναν να επιδιώκουν ένα συγχρωτισμό που, στην ουσία, κατέλυε την ιδιωτικότητα τους.

Σε αυτό το πνεύμα έσπευδαν οι γυναίκες, ευθύς μόλις κατέβαζαν το φαγητό από την φωτιά, να ανταλλάξουν πιάτα με τις γειτόνισσές τους. Τότε όλες οι κοπιαστικές δουλειές του νοικοκυριού είχαν συλλογικό χαρακτήρα. Το καλοκαίρι μαζεύονταν τρεις-τέσσερις μαζί στο σπίτι όποιας ήθελε να ετοιμάσει τον τραχανά ή το κριθαράκι της χρονιάς και τα Χριστούγεννα πλάθανε παρέα τα κουλούρια και ζυμώνανε τις βασιλόπιτες και το Πάσχα τα τσουρέκια τους. Ανταλλάσσανε σκεύη, εργαλεία, υλικά και συνταγές κουζίνας, με την ίδια φυσικότητα που μέχρι πρότινος προτιμούσαμε να αγοράζουμε οτιδήποτε θα χρειαζόμασταν έστω για μία και μοναδική φορά.

Στα τετράδια συνταγών της δικής μου οικογένειας, που έζησε περιτριγυρισμένη από όλες αυτές τις υπέροχες Μικρασιάτισσες ανακαλύπτω συνταγές που φέρουν το όνομα εκείνης που κάποτε προσφέρθηκε να μοιραστεί τη γνώση της με τις γειτόνισσές της. Σε μερικές συνταγές υπάρχει και η ένδειξη «δοκιμασμένη», που σημαίνει πως η επιτυχία της συνταγής είναι εξασφαλισμένη. Έτσι, λοιπόν, καθώς διανύουμε γιορτινές μέρες, είπα να μοιραστώ κι εγώ μαζί σας τα βασιλοπιτάκια της Λευκούλας.

Κουλούρια και βασιλοπιτάκια Σμύρνης-αετόπουλα

Υλικά

• 500 γρ. βούτυρο γάλακτος
• 1 φλιτζανάκι του καφέ σαμόλαδο (σησαμέλαιο)
• 500 γρ. ζάχαρη
• 2 κρόκοι αβγών
• 2 κ. σ. κονιάκ
• 2 μικρά πορτοκάλια
• 250 ml αλυσσίβα* ή 250 ml σόδα
• 1 κ. κ. μπέικιν πάουντερ
• 1 κιλό αλεύρι μαλακό
• 1 φακελάκι γαρυφαλλόκαρφα
• 1 κρόκο αβγού
• 1 κ. κ. νερό

Δουλεύετε για λίγο σε ένα μπολ το βούτυρο με το σησαμέλαιο και ρίχνετε από πάνω, τη ζάχαρη, τμηματικά. Χτυπάτε το μείγμα με το σύρμα ή με το μίξερ.
Προσθέτετε τους δύο κρόκους και το κονιάκ και συνεχίζετε το χτύπημα. Προσθέτετε το χυμό και το ξύσμα των πορτοκαλιών, την αλυσσίβα και το μισό αλεύρι, κοσκινισμένο μαζί με το μπέικιν πάουντερ.
Στη συνέχεια ρίχνετε και το υπόλοιπο αλεύρι ή όσο κρίνετε ότι χρειάζεται για να σχηματιστεί μια μέτρια ζύμη, δηλαδή ούτε πολύ σφιχτή, ούτε πολύ μαλακή.
Την ζυμώνετε για μερικά λεπτά της ώρας και την χωρίζετε σε δύο μέρη: με το πρώτο κομμάτι πλάθετε κουλούρια, δίνοντας τους με τα χέρια σας σχήματα της αρεσκείας σας ή απλώνετε τη ζύμη και την κόβετε, χρησιμοποιώντας κουπ πατ. Με το δεύτερο κομμάτι της ζύμης μπορείτε να φτιάξετε βασιλοπιτάκια αετούς.

Απλώνετε τη ζύμη και τη σφραγίζετε με μια στάμπα, με εγχάρακτο αετό**. Αποκόβετε γύρω-γύρω τη ζύμη με ένα μαχαίρι και τοποθετείτε από δύο γαρυφαλλόκαρφα για μάτια στον κάθε αετό.
Βάζετε τα κουλούρια και τα βασιλοπιτάκια σε ένα ταψί, τα αλείφετε με τον κρόκο του αβγού, ελαφρά χτυπημένο με το νερό. Ψήνετε σε προθερμασμένο, στους 175°C, φούρνο για 40 περίπου λεπτά.
Δεν θα πρέπει να περιμένετε ότι θα φουσκώσουν.

*Για να φτιάξετε αλυσσίβα θα βράσετε 6 κ.σ. στάχτη από το τζάκι, καλά κοσκινισμένη με 250 ml νερό. Θα αφήσετε τη στάχτη να κατακαθίσει και θα σουρώσετε το σταχτόνερο πάνω από το μίγμα.
Η συμβολή της; Βοηθά τη ζύμη να γίνει πιο θρυφτή.

**Ξυλόγλυπτες στάμπες με αετό, θα βρείτε στα μαγαζιά με είδη σπιτιού της Κεντρικής Αγοράς.