Bostanistas.gr : Ιστορίες για να τρεφόμαστε διαφορετικά

Είναι εξακριβωμένο ότι όσοι αγαπούν τα αστυνομικά μυθιστορήματα αγαπούν και το φαγητό. Και μη μου ζητήσετε στατιστικές αποδείξεις… ευτυχώς δεν είμαι στατιστικολόγος ούτε γράφω δοκίμιο κοινωνιολογίας, και όταν λέω «εξακριβωμένο» εννοώ ότι κάπου το διάβασα κάποτε και μου άρεσε πολύ η ιδέα γιατί είμαι μανιώδης αναγνώστης αστυνομικών μυθιστορημάτων και μ’ ενδιαφέρει πολύ το φαγητό.

Και ως προς τον Σέρλοκ Χόλμς δεν θα το κυνηγήσω παραπέρα – τον χρειαζόμουνα απλώς ως σύμβολο επειδή είναι ο μόνος ντετέκτιβ που αναγνωρίζουν όσοι δεν αγαπούν την αστυνομική λογοτεχνία.
Για τους γνώστες ο ντετέκτιβ που αποδεικνύει τον κανόνα είναι ο Nero Wolfe του Rex Stout: Ευτραφής, κοσμοπολίτης, κουλτουριάρης, γνώστης της υψηλής κουζίνας, διαθέτει προσωπικό μάγειρα που πραγματοποιεί την παραμικρή του επιθυμία. Είναι ο εστέτ και θεωρητικός της αστυνομικής γαστρονομίας… αφ’ υψηλού.

Άλλος τύπου λιχούδης είναι ο κομισάριος Montalbano, του Andrea Camilleri, που μας πηγαίνει τακτικά στην ψαροτρατορία κοντά στο αστυνομικό τμήμα της Σικελικής κωμόπολής του και απολαμβάνει με τόσο περιγραφικό οίστρο τις τοπικές ψαρολιχουδιές, που νομίζουμε ότι μυρίζουμε θάλασσα.
Ο ίδιος δεν βράζει ούτε αυγό αλλά δεν χρειάζεται, γιατί φτάνοντας σπίτι το βράδυ, παρότι μαγκούφης, βρίσκει να τον περιμένει κάποια δελεαστική δημιουργία της προνοητικής παραδουλεύτρας του.

Τον αστυνόμο Χαρίτο, του δικού μας Μάρκαρη, εν αντιθέσει, τον περιμένει όλες τις ώρες ξύπνια η κυρία Αριάδνη με τα γεμιστά της… (αναρωτηθήκατε τι μαγειρεύει τον χειμώνα;) Τον Χαρίτο δεν τον απασχολεί το φαΐ, γατί θεωρεί ότι έχει την τελειότητα εξασφαλισμένη. Παρόλο που τα βιβλία του Μάρκαρη θα τα χαρακτήριζα «νουάρ», ο Χαρίτος διαφέρει από τον στερεοτυπικό ήρωα των νουάρ στο ότι είναι ευτυχής οικογενειάρχης και έχει κάλλιστη σχέση με την κόρη του. Και, το πιο σημαντικό: αγαπάει το φαγητό.

Ο τυπικός ήρωας του νουάρ είτε είναι αστυνομικός ή ιδιωτικός ντετέκτιβ, είναι συνήθως εργένης (χωρισμένος) και οριακά (ή και σαφώς) αλκοολικός, που τρέφεται με κρύο φαστφούντ και όταν ανοίξει το ψυγείο το βράδυ στο σπίτι βρίσκει μισό μπουκάλι ξινισμένο γάλα, ένα μαραμένο μαρούλι και ένα βαζάκι μουστάρδα. Η αδιαφορία του για το φαΐ είναι ένα από τα στοιχεία που κάνει το νουάρ ακόμα πιο μαύρο. Τυπικά παραδείγματα ο Rebus του Ian Rankin και όλοι οι Σκανδιναβοί.

Εδώ θα πρέπει να προσθέσω ότι η ενασχόληση με το φαγητό στην αστυνομική λογοτεχνία μοιάζει να έχει και γεωγραφική βάση: Στα βόρεια επικρατεί η γαστρονομική αδιαφορία ενώ στα νότια το ενδιαφέρον ή και πάθος ακόμα για το φαγητό. Που με φέρνει σε μια πρόσφατη ανακάλυψη (των τελευταίων 2 χρόνων δηλαδή), ένα ντετέκτιβ που ακόμα δεν έχει μεταφραστεί στα ελληνικά (απ ό,τι ξέρω) και θα έπρεπε! (ακούτε εκδότες;)

Ο Bruno Courréges, δημοτικός αστυνόμος του φανταστικού χωριού Saint Denis στο Perigord (περιοχή γνωστή για το καταπληκτικό φαγητό της) είναι ο ιδεώδης άντρας. Όχι μόνο είναι νόστιμος, δυνατός και έξυπνος, είναι και γλυκός, τρυφερός και πονόψυχος… όχι μόνο λύνει τα πιο δύσκολα προβλήματα (που πολλές φορές έχουν να κάνουν και με τα κρασιά, τα μανιτάρια, τις τρούφες, τα φουαγκρά, κλπ της περιοχής) αλλά είναι και… μποστανίστας: έχει το κτηματάκι του, με λαχανόκηπο, πουλερικά και κατσικάκια, που φροντίζει με αγάπη και μαγειρεύει νοστιμιές με τα προϊόντα για τους γείτονες και φίλους του, που τον προμηθεύουν κι αυτοί με τα δικά τους προϊόντα. Οι περιγραφές σε κάνουν να ονειρεύεσαι ταξίδι στη Dordogne.

Δημιουργός του είναι ο Martin Walker, δημοσιογράφος με διεθνή προβολή και πρόεδρος ενός σημαντικότατου think tank, που γράφει αυτά τα βιβλία για την περιοχή του εξοχικού του σπιτιού για διασκέδαση. Η επιτυχία τους μοιάζει να τον εκπλήσσει. Από γαστρονομικής πλευράς, βοηθάει το ότι η γυναίκα του Julia Watson γράφει κριτική εστιατορίων και βιβλία μαγειρικής. Είμαι σίγουρη ότι συμβάλλει στις δημιουργίες του Μπρούνο.

Και να τελειώσουμε με το καίριο ερώτημα: γιατί η γαστρονομία ταιριάζει τόσο με τα αστυνομικά; Η πιο λογική υπόθεση είναι ότι παρέχει την ισορροπία: βία, θάνατος, μίσος και απελπισία απ' τη μια μεριά και χρώμα, γεύση, χαρά της ζωής απ’ την άλλη. Αν το αίνιγμα του whodunit προσφέρει στο μυαλό την απόλαυση της δραπέτευσης από τα καθημερινά, οι δελεαστικές περιγραφές από μαγειρική και φαγοπότι την προσφέρουν στις αισθήσεις.