Καλέντουλα: γούρι, φάρμακο, σαλατικό
Λένε ότι αν πατήσεις ξυπόλυτος τα πέταλα της καλέντουλας θα καταλάβεις τη γλώσσα των πουλιών...
Τέτοια εποχή οι αγροί είναι γεμάτοι με την άγρια μορφή της, Calendula arvensis, σε αποχρώσεις του κίτρινου και πορτοκαλιού- μικρά λουλουδάκια που ανοίγουν το πρωί και κλείνουν το βράδυ.
Αλλά και στους κήπους μας και στα κέντρα κήπων, η καλλιεργημένη της μορφή, Calendula officinalis, είναι στις δόξες της. Το λουλούδι αυτό είναι γνωστό στην περιοχή της Μεσογείου από τα πολύ αρχαία χρόνια και θεωρείτο απαραίτητο για διάφορες χρήσεις, φαρμακευτικές, καλλυντικές και γαστρονομικές και από τους Αιγύπτιους και από τους Έλληνες. Και στις μέρες μας ακόμη πωλούνται διάφορα προϊόντα με την καλέντουλα ως κύριο συστατικό. Στην Ινδία έχει ιερή υπόσταση. Στολίζουν με αυτό τα αγάλματα τον θεών και πλέκουν αλυσίδες που φορούν σε διάφορες θρησκευτικές τελετές.
Έχει και μαγικές ιδιότητες. Γενικά στην ευρωπαϊκή λαογραφία θεωρείται τυχερό λουλούδι. Αν το δεις στον ύπνο σου μπορείς να περιμένεις πλούτη και εμπορικές επιτυχίες. Επίσης συμβολίζει την γαμήλια ευτυχία, γι' αυτό σε πολλά μέρη το περιλαμβάνουν στο μπουκέτο της νύφης (ή αν δεν είναι της εποχής ρίχνουν ξεραμένα πέταλα μέσα στα παπούτσια της).
Η λέξη είναι υποκοριστικό του λατινικού calenda (αρχή του μήνα) και υποδηλώνει ρολόι, βαρόμετρο ή ημερολόγιο. Αυτό βέβαια, επειδή ανοιγοκλείνει βάσει του ήλιου. Μάλιστα λένε ότι αν δεν ανοίξει το πρωί με τον ήλιο, σημαίνει ότι έρχεται καταιγίδα με αστραπόβροντα.
Από φαρμακευτικής πλευράς χρησιμοποιείτο ως αντισηπτικό και στυπτικό για πληγές.
Πλύσεις βοηθούν την νεανική ακμή και άλλους ερεθισμούς του δέρματος και κομπρέσες καταπραΰνουν τις φλεγμονώδεις καταστάσεις. Κρέμα από καλέντουλα πωλείται σε όλα τα φαρμακεία ως καλλυντικό- απαλύνει το δέρμα του προσώπου και δίνει υγιεινό χρώμα.
Στην κουζίνα τα πέταλα της (φρέσκα ή ξεραμένα) χρησιμεύουν ως φθηνότερο υποκατάστατο της ζαφοράς (σαφράν) ιδίως μαζί με ρύζι. Παλιά ήταν η κύρια χρωστική ουσία για το βούτυρο και το τυρί δίνοντάς τους πιο πλούσιο κίτρινο χρώμα. Μια πολύ νόστιμη και υγιεινή χρήση της είναι σε σαλάτες. Έκανα προχθές μία που μας άρεσε πολύ, χρησιμοποιώντας πέταλα και από άγρια και από καλλιεργημένα λουλούδια. Για τη σάλτσα αντί για σιρόπι ροδιού μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ταχίνι ή μέλι (αραιωμένα με λεμόνι) ή κρέμα μπαλσάμικο. Σημασία έχει το γλυκόξινο.
Σαλάτα καλέντουλα με εσπεριδοειδή
Υλικά
- 3 χούφτες τρυφερή ρόκα
- 1 πορτοκάλι καθαρισμένο και κομμένο σε supreme (σάρκα χωρίς πέτσες)
- ½ γκρέϊπ φρουτ κομμένο με τον ίδιο τρόπο
- 1 καρότο βιολογικό τριμμένο
- ½ μαραθόριζα (φινόκιο) κομμένη πολύ λεπτές φέτες
- ¼ λάχανο μωβ πολύ ψιλοκομμένο
- τα πέταλα από 5 ήμερες καλέντουλες ή 12 άγριες
Για τη σάλτσα
- 1 σκελίδα σκόρδο λιωμένο
- 2 κουταλιές χυμό πορτοκάλι
- 3 κουταλιές χυμό λεμόνι
- 3 κουταλιές σιρόπι ροδιού
- 3-4 κουταλιές λάδι εξαιρετικής ποιότητας
- αλατοπίπερο
Τα χτυπάτε όλα μαζί και τα βάζετε στη σαλάτα την τελευταία στιγμή πριν σερβίρετε, ανακατεύοντας καλά.