ΕΑΣ Νάξου: μαθήματα τυριού και συνεταιρισμού
Η Νάξος ανέκαθεν φημιζόταν για τα τυριά της, χάρη στο ντόπιο αγελαδινό και αιγοπρόβειο γάλα. Αυτό που πολλοί δεν γνωρίζουν, είναι πως το μεγαλύτερο νησί των Κυκλάδων αποτελεί και υπόδειγμα οργάνωσης τοπικών αγροτικών συνεταιρισμών. Η Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Νάξου, ιδρυμένη το 1926, στόχευε αρχικά να υποστηρίξει τις αγροτικές δραστηριότητες των ντόπιων παραγωγών και να εξασφαλίσει έναν συστηματικό τρόπο τυροκόμησης μικρών ποσοτήτων γάλακτος. Σήμερα αριθμεί 26 μέλη-συνεταιρισμούς και συνολικά 3.274 φυσικά μέλη.
Το 1961, 35 χρόνια μετά την ίδρυσή της, δημιουργείται το πρώτο οργανωμένο Τυροκομείο στο νησί με σκοπό να αυξήσει και να οργανώσει αφενός την παραγωγή τυροκομικών προϊόντων αλλά και να εξασφαλίσει έλεγχο ποιοτικό. Η ένωση αποτελούσε και συνεχίζει να αποτελεί μία «ομπρέλα» για όλους τους παραγωγούς και τα αγαθά του νησιού: γαλακτοκομικά, κρέατα, πατάτες, λιπάσματα και ζωοτροφές.
Στα της πρώτης ύλης, ντόπιοι εκτροφείς προμηθεύουν την ένωση με αγελαδινό, πρόβειο και γίδινο γάλα. 500 περίπου κτηνοτρόφοι αποτελούν τη βάση ενώ σταθμοί συγκέντρωσης γάλακτος, μοιρασμένοι στρατηγικά σε σημεία του νησιού βοηθούν στη διατήρηση της ποιότητας: είναι όλοι εξοπλισμένοι με ψύκτες, όπου το γάλα συγκεντρώνετα αμέσως μετά το άρμεγμα και κατόπιν ξεκινά ένας ολόκληρος αγώνας για τη φρεσκάδα του. Τα βυτία το συλλέγουν και το μεταφέρουν στην τυροκομική μονάδα δύο φορές την ημέρα ώστε η τυροκόμηση να γίνεται, το αργότερο, μέσα σε 8 ώρες από τη στιγμή της παραλαβής. Σε κάθε στάδιο της επεξεργασίας του τυριού γίνονται μετρήσεις ως προς την λιποπεριεκτικότητα και την οξύτητά του, ενώ κάθε μήνα συνεχείς μικροβιολογικοί έλεγχοι τόσο στο τυρί όσο και στον εξοπλισμό που συμμετέχει στη δημιουργία του - από τα καζάνια και τους αγωγούς μέχρι τα ράφια ωρίμανσης.
Γραβιέρα, κεφαλοτύρι, κρέμα γάλακτος και νωπό βούτυρο είναι τα γαλακτερά καλούδια της, διαθέτει όμως και ελεγμένα αγροτεμάχια για παραγωγή πατάτας. Η Σποροπαραγωγική Επιχείρηση της Ε.Α.Σ. Νάξου κατά τους θερινούς μήνες συγκεντρώνει, συσκευάζει και πιστοποιεί τον πατατόσπορο και, μετά από προβλάστηση, τον διαθέτει σε παραγωγούς. Μάλιστα φέτος, για πρώτη φορά, έγινε και η συσκευασία της πατάτας στις εγκαταστάσεις της ένωσης. Ταυτόχρονα διαθέτει παντός τύπου γεωργικά εφόδια στους παραγωγούς-μέλη της, ζωοτροφές, λιπάσμαρα, σπόρους, φυτοφάρμακα ενώ στην πόλη του νησιού λειτουργεί κατάστημα με ντόπια κρέατα και παραδοσιακά προϊόντα.
Η δράση της δεν σταματά εδώ: σε συνεργασία με τα γεωπονικά Πανεπιστήμια της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, στις αρχές του 2015 πρόκειται να κυκλοφορήσει μια καινούργια ζωοτροφή, ένα νέο σιτηρέσιο, σε καλύτερη τιμή για τον παραγωγό που θα φέρει και καλύτερη απόδοση στο ζωικό κεφάλαιο.
Βασικό μέλημα της ένωσης τα τελαυταία χρόνια είναι η επέκταση των εξαγωγών, η προώθηση των ΠΟΠ τυριών της Νάξου (γραβιέρα και κεφαλοτύρι) και εκτός συνόρων. Ντουμπάι, Ρωσία και Αγγλία είναι οι πρώτοι στόχοι και ασφαλώς το εντός συνόρων δίκτυο τροφοδοτείται συνεχώς, με περίπου το 90% της παραγωγής του τυροκομείου να διανέμεται όλη την Ελλάδα. Κάθε προϊόν την ένωσης φέρει το αναγνωριστικό λογότυπο.
Περισσότερα και πιο αναλυτικά: easnaxos.com