Οικογένεια Σπυρόπουλου: εκλεκτό κρασί, τυρί ασυναγώνιστο

του Δημήτρη Μπούτου 30 Οκτωβρίου 2015 • Παραγωγοί + προϊόντα • κρασί, έλληνες παραγωγοί, οινοποιοί, οινοπαραγωγοί, Κτήμα Σπυρόπουλου, Αρχαία Μαντινεία, Αρκαδία

Αφορμή ήταν ο τρύγος, οι τελευταίες μέρες του, έτσι αποφασίσαμε έπειτα από πρόταση της Κικής Τριανταφύλλη, καταμεσής της εβδομάδας, να επισκεφθούμε το Κτήμα Σπυρόπουλου στην πολυάμπελο Μαντινεία, στο κέντρο της Αρκαδίας. Μετά από δύο ώρες πορείας μέσα σε ολοπράσινα, ξεμυαλιστικά τοπία φτάσαμε στο οινοποιείο - από μακρά διέκρινες πως όλοι δούλευαν διαρκώς, «οι μέρες του τρύγου είναι οι πιο δύσκολες αλλά και οι πιο δημιουργικές για μας», έτσι μας υποδέχτηκε η Μαρία Σπυρόπουλου. Υψόμετρο περί τα 650 μέτρα, εγκαταστάσεις εντυπωσιακές με σημείο αναφοράς τον πέτρινο αρκαδικό πύργο που δεσπόζει δίπλα στο νέας κοπής εργαστήριο.

Μέσα στο γραφείο πια η κουβέντα δεν αργεί να ξεκινήσει με τον Επαμεινώνδα Σπυρόπουλο, τον έναν από τους τρεις αδερφούς της οικογένειας, Ροβέρτος και Γιάννης οι άλλοι δύο, όλοι σύμμαχοι και συνέταιροι στη δουλειά του οινοποιείου. Οδοντίατρος το βασικό του επάγγελμα, το κρασί είναι η ερωμένη του, όπως εύστοχα το ονομάζει. «Και ως ερωμένη, σπαταλά πολλά από τα χρήματά σου όμως σε χαροποιεί ξεχωριστά» συνεχίζει γελώντας, μα αυτή είναι η πιο αντιπροσωπευτική παρομοίωση για τούτη την οικογένεια, γνώστες και πρωτίστως λάτρεις του καλού κρασιού. Αμπέλια είχαν ανέκαθεν, ποτέ όμως δεν τα αντιμετώπιζαν ως δουλειά. Η φροντίδα του αμπελώνα ήταν συνυφασμένη με τις καθημερινές συνήθειες, τα αξιοποιούνταν συστηματικά κυρίως για το κρασί του τραπεζιού τους.

Ο Επαμεινώνδας Σπυρόπουλος, ο πρεσβύτερος, μέχρι το 1920 τροφοδοτούσε την περιοχή με συγκεκριμένης ποικιλίας άσπρο κρασί, σε μικρή κλίμακα, και ταυτόχρονα διατηρούσε αλευρόμυλο και συσκευαστήριο καπνού τον οποίο έστελνε στην Αίγυπτο. Περί το 1970 ο Επαμεινώνδας Σπυρόπουλος, ο εγγονός, αντιλήφθηκε πως η περιοχή συγκεντρώνει όλες τις ευνοϊκές συνθήκες για να καλλιεργηθεί αμπέλι με αποτέλεσμα αξιόλογο εμπορικά μα πρωτίστως πίστεψε στη δυναμική του Μοσχοφίλερου. Αγοράζει έτσι το κτήμα στην περιοχή του Αρτεμισίου και εγκαθιστά εκεί τον πρώτο - ή, έστω, έναν από τους πρώτους - γραμμικούς αμπελώνες της Πελοποννήσου. Κίνηση ανατρεπτική για την εποχή, σε μια δεκαετία που οι περισσότεροι ξερίζωναν τα αμπέλια τους εκείνοι έστηναν γραμμικό αμπελώνα για παραγωγή συστηματική. Από την Κική Τριανταφύλλη μαθαίνω πως οι παρέες των οινόφιλων για χρόνια λένε πως «ο Σπυρόπουλος έμαθε τον κόσμο να πίνει Μοσχοφίλερο».

Κάπως έτσι ξεκινά η πορεία του κτήματος, ιδρύεται σε πρωτόλεια μορφή η εταιρεία το 1987, με την επωνυμία ΑΡΚΑΣ, και τη στήριξη των τριών αδερφών, Επαμεινώνδα, Ροβέρτου και Γιάννη. Το σημερινό οινοποιείο, σε μικρή απόσταση από το αρχικό, άρχισε να στήνεται το 1989, σήμερα εκεί “τρέχουν” ερευνητικά προγράμματα για το αμπέλι και το κρασί τους.

Εκεί που θριάμβευσε το Μοσχοφίλερο το κόκκινο σταφύλι συνάντησε δυσκολίες, το υψόμετρο δεν του επέτρεπε να ωριμάσει όπως πρέπει, οπότε η οικογένεια για τα ερυθρά των μπουκαλιών της αποφασίζει να κατηφορίσει προς τη Νεμέα. Αναλαμβάνει δράση η νέα γενιά, ο Απόστολος, γιος του Επαμεινώνδα, απόφοιτος της Γεωργικής Σχολής Αθηνών και διδάκτορας με ειδίκευση στη μικροβιολογία τροφίμων-οίνου (ποιος καταλληλότερος;) και βάζει μπρος για μια αυτοδύναμη μονάδα σε αμπέλι περίπου 120 στρεμμάτων. Το 2004 πρωτοφυτεύεται εκεί Αγιωργίτικο, δύο χρόνια μετά χτίζεται το οινοποιείο και στον τρίτο χρόνο, το 2007, φτάνει η πρώτη σοδειά μετά τον φθινοπωρινό τρύγο. Ποιες είναι, λοιπόν, οι ποικιλίες τους, συνοπτικά: Μοσχοφίλερο, Αγιωργήτικο, Λαγόρθι, μα και Merlot, Cabernet sauvignon, Cabernet franc, Chardonnay, Sauvignon blanc και Syrah, όπως οφείλει κάθε σοβαρή γκάμα με πρόθεση εξαγωγική - αναλυτικά οι φιάλες και οι περιγραφές τους εδώ, στην πληρέστατη σελίδα του Κτήματος.

Στις εγκαταστάσεις που είμαστε, στην αρχαία Μαντινεία, μας κέρδισαν πολλά, πρώτος ο επιβλητικός πύργος που μαθαίνουμε πως είναι χτισμένος από πέτρα, κατά τις επιταγές της αρκαδικής αρχιτεκτονικής, όπως εξασκήθηκε από τους ονομαστούς Λαγκαδιανούς τεχνίτες. «Συμβολικά», συμπληρώνει ο Επαμεινώνδας Σπυρόπουλος, «απεικονίζει την άποψή μας για το κρασί, πως η τεχνολογία πρέπει να κείται της παράδοσης, να την υπηρετεί. Να μένουμε πιστοί στις παραδοσιακές τεχνικές αξιοποιώντας στο έπακρο τις ευκολίες της τεχνολογίας».

Έτερο εντυπωσιακό το ανθρώπινο δυναμικό, από νέους εργαζόμενους, ορεξάτους και επιστημονικά καταρτισμένους. Το εργαστήριό τους υποδειγματικό, οι εγκαταστάσεις θηριώδεις και - λεπτομέρεια σημαντική - η πρόβλεψη για την ανακύκλωση γυαλιού, χαρτιού και πλαστικού. Γίνεται εντός της επιχείρησης, με ίδιον κόστος. Η παραγωγή τους αυτή τη στιγμή φτάνει τις 600.000 φιάλες ετησίως με τρία λευκά κρασιά να κινούνται εντός της χώρας και τα τέσσερα κόκκινα εξαγωγικά. Ευρώπη, Ασία και Βόρεια Αμερική παίρνουν το 30% των πωλήσεων και σιγά σιγά δίνεται έμφαση σε δυσκολότερες αγορές, όπως η Κίνα και η Ρωσία.

Το 1996 τα αμπέλια αποκτούν την πιστοποίηση της Βιολογικής Καλλιέργειας από την ΔΗΩ, τον αρμόδιο φορέα για την πιστοποίηση των ελληνικών βιολογικών προϊόντων. Από τότε τα βραβεία και οι διακρίσεις δεν έχουν τέλος, μνημιώδεις αναφορές στο περιώνυμο αμερικάνικο περιοδικό Wine & Spirits, ένας τοίχος γεμάτος μετάλλια και επαίνους στολίζει τον χώρο της υποδοχής. Τα πιο πρόσφατα βραβεία έρχονται φέτος από τον διεθνή διαγωνισμό TEXSOM, για τις φιάλες Πορφυρός και Ωδή Πανός.

Λίγο πριν αποχωρήσουμε, ο Επαμεινώνδας Σπυρόπουλος μας επεφύλασσε βόλτα στα αμπέλια της οικογένειας, τα κτήματα που τώρα σιγά σιγά σκαλίζουν και ετοιμάζουν, καθώς και ένα κατατοπιστικό πέρασμα από την Οικοφάρμα Πελοποννήσου, μια φάρμα που διευθύνεται επίσης από την οικογένεια με σκοπό να παράγει τυροκομικά προϊόντα που προκύπτουν με τρόπο που δεν βλάπτει το οικοσύστημα της περιοχής. Εγχείρημα αξιέπαινο και εντυπωσιακό, η μονάδα ειδικεύεται στην παραγωγή των βιολογικών προϊόντων υπό την επωνυμία «Οικοφάρµα», αποκλειστικά από αγνό βιολογικό γάλα του Μαινάλου, του Πάρνωνα, του Αρτεµισίου και του Ταϋγέτου, ενώ ταυτοχρόνως παράγει τα αξιόλογα, συµβατικής κτηνοτροφίας, τυριά «Μαίναλον», από κοπάδια που επίσης φέρουν βιολογική πιστοποίηση. Φιλόξενα περιηγηθήκαμε και θαυμάσαμε τις εγκαταστάσεις, με λιγοστά τυριά όμως, καθώς ακόμα γάλα δεν υπήρχε. Πρέπει να κρυώσει ο καιρός για να μπάρει μπρος η παραγωγή σε όλη της τη δόξα.

Δοκιμάσαμε φέτα και κατσικίσιο, ιδιαίτερα εύγευστα, και αποφασίσαμε πως πρέπει να επανέλθουμε μόλις σφίξουν τα κρύα. Πριν την αναχώρηση η σύζυγος Μαρία, ήρεμη δύναμη και υπεύθυνη για τη σωστή λειτουργία των πάντων, φιλόξενα επέμενε να μοιραστούμε μαζί τους το παστίτσιο του μεσημεριανού, ετοιμάζονταν όλοι να καθίσουν στο τραπέζι για να χορτάσουν και να φύγει η κούραση του πρωινού. Καθυστερημένοι και βιαστικοί, προς μεγάλη μας λύπη, το αρνηθήκαμε.