Ο κήπος στην κάψα του καλοκαιριού
Κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι ο ελληνικός κήπος είναι στις δόξες του στα μέσα του καλοκαιριού. Αντίθετα, είναι μάλλον θλιβερός, κουρασμένος και σκονισμένος. Ακόμα και αν έχουμε την άνεση να του προσφέρουμε άφθονο νερό δεν καταφέρνει να παρουσιάζει εικόνα εύρωστης ομορφιάς και χρώματος. Λοιπόν; Τι κάνουμε;
Αυτό που δεν κάνουμε είναι να γκρινιάζουμε και να ζηλεύουμε τους βόρειους κήπους. Στο κάτω κάτω οι Βόρειοι εγκαταλείπουν τους πλούσιους πολύχρωμους κήπους τους και έρχονται εδώ τον Αύγουστο. Που μας λέει ότι το κλίμα μας έχει χάρες που ξεπερνούν την παροδικότητα και ευαισθησία μερικών λουλουδιών. Πράγμα που δεν σημαίνει ότι πρέπει να εγκαταλείψουμε την ιδέα του κήπου για δύο μήνες. Η χώρα μας, και η περιοχή μας έχει δική της παράδοση καλοκαιριάτικου κήπου, με την σκιερή κληματαριά, και το γιασεμί που μοσχοβολάει, και τον βασιλικό και την αρμπαρόριζα, και το καταβρεγμένο πλακόστρωτο, και τις γλάστρες με τα γεράνια και τους κατιφέδες.
Θα σας πω τι κάνω στον δικό μου κήπο τους μήνες της καλοκαιριάτικης κάψας. Και μη μου πείτε, καλά, εσύ είσαι στην Κέρκυρα που έχει πολύ ευνοικές συνθήκες. Λοιπόν, για να σταματήσουν οι παρεξηγήσεις: η Κέρκυρα όχι μόνο δεν έχει εύφορο χώμα, έχει άθλιο χώμα, πετρώδες και τόσο αλκαλικό (ασβεστώδες) που και τα υπόγεια νερά είναι ακατάλληλα για πότισμα. Δεν είναι τυχαίο ότι η μόνη ουσιαστική καλλιέργεια του νησιού είναι της ελιάς, που θέλει φτωχό στραγγιστικό χώμα και λίγο νερό. Αν η Κέρκυρα είχε τα χώματα και τα νερά που φαντάζεστε θα είχε μποστάνια και φρουτόδεντρα και βοσκοτόπια, και δεν θα περιμέναμε τα καμιόνια απ την «Ελλάδα» να μας φέρουν τα άνοστα φρούτα και τα λαχανικά που πάνε και στην Γερμανία και τα τυποποιημένα γαλακτοκομικά προϊόντα.
Είναι γεγονός ότι έχουμε πολλές βροχές το χειμώνα και αρκετή ατμοσφαιρική υγρασία το καλοκαίρι που ευνοεί μερικά καλλωπιστικά φυτά (και αρρωσταίνει άλλα). Επίσης έχουμε λίγο χαμηλότερες θερμοκρασίες το καλοκαίρι και ψηλότερες τον χειμώνα. Η βροχόπτωση, όμως, τους καλοκαιρινούς μήνες είναι ανάλογη με τον μέσο όρο της υπόλοιπης Ελλάδας. Για πότισμα βασιζόμαστε και στις δεξαμενές με τα βρόχινα, αλλά κυρίως στο δημοτικό δίκτυο, που τους καλοκαιρινούς μήνες συχνά διακόπτει για μερικές ώρες της ημέρας την παροχή όπως γίνεται στα περισσότερα μέρη της Ελλάδας.
Θα με ρωτήσετε λοιπόν, πως καταφέρνω να έχω λουλούδια τέτοια εποχή. Κατ' αρχήν, το μεγαλύτερο μέρος του κήπου παραμένει σχετικά άχρωμο, με τα γκριζοπράσινα της μεσογειακής βλάστησης και της πέτρας, περιποιημένο αλλά άνυδρο και φυσικό. Όσο για τα χρώματα:
Πρώτον: Έχω, σε περίοπτο σημείο του κήπου σε πρώτο πλάνο καθώς πλησιάζεις το σπίτι, ένα υπερυψωμένο παρτέρι, μια μεγάλη γλάστρα χτιστή ας πούμε, που σκοπός του είναι να προσφέρει ιδεώδεις συνθήκες στα εποχικά. Είναι φυτεμένο με καλοκαιρινά μονοετή.
Μερικά, όπως οι ζίννιες, οι πετούνιες, οι κατιφέδες κλπ. τα σπέρνουμε το χειμώνα σε αυτοσχέδια φυτώρια στα περβάζια, και τα φυτεύουμε στις αρχές Ιουνίου στο χώμα, και άλλα, όπως η Datura metel και η Euphorbia marginata, φυτρώνουν εκεί μόνα τους από σπόρο που έπεσε το προηγούμενο καλοκαίρι.
Το λέω «το παρτέρι με τα μοσχαναθρεμένα» γιατί ποτίζεται πλούσια και βαθειά κάθε δεύτερη μέρα και το χώμα του εμπλουτίζεται κάθε χρόνο με τεράστιες ποσότητες από το κόμποστ που φτιάχνουμε (το υπόλοιπο πάει στα ζαρζαβατικά).Για το παρτέρι αυτό τις υπόλοιπες εποχές του χρόνου θα σας μιλήσω άλλη φορά.
Δεύτερον, βασίζομαι στις γλάστρες, που μετακινούνται ανάλογα με την εποχή άνθισης και τοποθετούνται σε ομάδες για να διευκολύνουν το πότισμα, συνήθως κοντά σε εισόδους. Έξω από την πόρτα της κουζίνας έχω τα βρώσιμα μυρωδικά, κυρίως βασιλικούς, και ότι άλλο χρειάζεται έξτρα νερό. Έτσι επωφελούνται περιστασιακά από νερά ξεβγάσματος και βρασίματος που αλλιώς θα πετιόνταν στον νεροχύτη.
Σε γλάστρες επίσης βάζω, για να τα παρακολουθώ πιο εύκολα μερικά πιο ευαίσθητα και σπάνια που καλλιεργώ από κέφι ή περιέργεια, την Galtonia candicans, ας πούμε, και την καημένη την Brunfelsia που είχα φέρει μικρούλα στην βαλίτσα μου από την Αμερική και άνθιζε τρείς φορές κάθε καλοκαίρι πλημμυρίζοντας σε κύματα κάθε βράδυ τη βεράντα με την ευωδιά της. Ξεράθηκε ξαφνικά ύστερα από 12 χρόνια. Η φωτογραφία είναι περσινή.
Από το παλαιό ελαιοτριβείο του κτήματος έχω και μεγάλες πέτρινες γούρνες στρατηγικά τοποθετημένες και φυτεμένες. Σε μία μάλιστα, έχω κάνει μικρή λίμνη με νούφαρα.
Τρίτον, έχω φυτέψει θάμνους που ανθίζουν τέτοια εποχή και δεν θέλουν πολλά νερά, δηλαδή αρκούνται σε πότισμα δύο φορές την εβδομάδα, όπως το πλουμπάγο, ή οι ιβίσκοι και μερικά αναρριχώμενα όπως η Κοντέσα Σάρα.
Τέταρτον, σε στρατηγικά σημεία βάζω όμορφες και ελληνικότατες πικροδάφνες που ανθίζουν πλούσια με μόνο ένα καλό πότισμα την εβδομάδα και προσθέτουν έντονο χρώμα. Επίσης ελάχιστο πότισμα θέλουν οι πολύχρωμες λαντάνες που φυτρώνουν και μόνες τους όπου βρουν λίγη υγρασία, και με συχνό κλάδεμα διατηρούνται πυκνές και ζωηρές.
Δεν είναι τόσο δύσκολο, λοιπόν, να έχουμε λουλούδια το καλοκαίρι, αρκεί να είναι τα κατάλληλα φυτά σωστά τοποθετημένα.