Πριν τον Νοέμβριο: η μοναδική ατμόσφαιρα του κήπου
Αυτή την εποχή στον κήπο δεν μετράνε τόσο τα λουλούδια όσο η ατμόσφαιρα - και χρησιμοποιώ τη λέξη και μεταφορικά αλλά και στην κυριολεξία. Αυτό ισχύει παντού, βέβαια, αλλά εδώ στην Κέρκυρα αποκτά ιδιαίτερη σημασία. Η υγρασία θολώνει τα περιγράμματα, διαχέει το φως και προσθέτει μυστήριο. Έρχεται κι ο καπνός, τώρα που επιτρέπεται να κάψουμε τα ξερά, να προσθέσει τη δική του ομίχλη, μ’ ένα γκρίζο πιο έντονο, «σιδερί», με αποχρώσεις γαλάζιου.
Δεν έχει βρέξει τις δυο τελευταίες εβδομάδες αλλά κάθε πρωί ξυπνάμε τυλιγμένοι στα σύννεφα... από το παράθυρο τα δέντρα φαίνονται σκιές που μοιάζουν να κινούνται, μέχρι να καταλάβεις ότι είναι ο αέρας που αλλάζει θέση καθώς η ομίχλη αραιώνει και μετακινείται. Ο ήλιος αρχίζει και διαπερνά την αχλή και εμφανίζει τα χρώματα στην αρχή μουντά και μετά φωτεινά. Μικρές δροσοσταλίτσες λαμπιρίζουν πάνω στο δίχτυ που άπλωσε η αράχνη στα κλαδιά της Τσίκας (Cycad) και φωτίζουν τη ζεστή λάμψη του κίτρινου κρόκου (Sternbergia lutea).
Η ομίχλη πλαισιώνει τα κρύα χρώματα, τα λευκά και τα γαλάζια, όπως το Σολάνουμ και το Πλουμπάγο, καθώς και τα ασημιά, όπως οι διάφορες Σάλβιες και η αργυρή Dichondra, το εδαφοκάλυμμα που απλώνεται στο χώμα και τις πλάκες κάτω από τα πόδια μας. Καθώς βγαίνει ο ήλιος εμφανίζονται και τα ζεστά χρώματα που αποκτούν μια δική τους λάμψη. Η ασυνήθιστες κάννες σε χρώμα «σωμόν» που αποκαλώ «Μάρτζορυ», από το όνομα της φίλης που μου χάρισε την πρώτη ρίζα, έχουν την τιμητική τους. Το καλοκαίρι ο δυνατός ήλιος τους δίνει ένα διακριτικό παστέλ, τώρα βγαίνει η εσωτερική τους φλόγα.
Άλλο φυτό που μεταμορφώνεται τέτοια εποχή είναι το ρυγχόσπερμο (Trachelospermum jasminoides). Τα φύλλα του ενός από τα δύο που σκαρφαλώνουν στον ανατολικό τοίχο του σπιτιού παίρνουν ένα χρώμα βαθύ κόκκινο, λάμπουν σα ρουμπίνια στον ήλιο και μετά πέφτουν και το αφήνουν γυμνό. Το άλλο είναι αειθαλές. Όταν τα πήρα και τα φύτεψα πριν από χρόνια, νόμιζα ότι ήταν όμοια... και είναι όμοια την άνοιξη με τα κάτασπρα λουλουδάκια που αρωματίζουν τον αέρα κάτω από τα παράθυρα του γραφείου μου. Τρέχα γύρευε!
Στην πέργολα, δίπλα, τα φύλλα της αγράμπελης (Parthenocissus quinquefolia) είναι επίσης κατακόκκινα, κρύβοντας την ασκήμια των φύλλων της γλυσίνας που απλώς ξεραίνονται και πέφτουν.
Μιλώντας για το Ρυγχόσπερμο, ο κήπος είναι πάντα γεμάτος τέτοιες εκπλήξεις. Φέτος είχα μια ιδιαίτερα ευχάριστη: Πριν από αρκετά χρόνια (το 2006 μου λέει το κατάστιχο) παράγγειλα από έναν γαλλικό κατάλογο 6 πανάκριβες ίριδες που τις περιέγραφαν ως remontant, ότι δηλαδή ξανανθίζουν το φθινόπωρο. Τις φύτεψα σε περίοπτο θέση και περίμενα να δω το θαύμα αυτό. Άδικα περίμενα... τίποτα. Τελικά έπαψα να περιμένω και πέρσι τέτοιον καιρό, που έκανα μια αναδιοργάνωση, μεταφέρθηκαν μαζί με πολλές άλλες ίριδες, άγριες και μη, σε ένα άλλο μέρος του κήπου αφιερωμένο στο λουλούδι αυτό για το οποίο έχω μεγάλη αγάπη. Λοιπόν, περνώντας από εκεί προχτές, τι να δω; Μια κατανθισμένη λευκή ίριδα και άλλες τέσσερεις μπουμπουκιασμένες. Φαίνεται δεν τους άρεσε η προηγούμενη θέση!
Δεν μπορώ να μιλήσω για την εποχή αυτή στον κήπο χωρίς να αναφέρω το ροζ χαλί από κυκλάμινα που απλώνεται κάτω από τις ελιές. Δυστυχώς στάθηκε αδύνατον να «πιάσω» με τον απλοϊκό ερασιτεχνικό φωτογραφικό μου φακό το εφέ αυτό... Όσο πυκνά κι αν ήταν, το χρώμα χανόταν μέσα στα χρώματα του χώματος και των ξερών φύλλων. Έτσι αποφάσισα να φέρω το χαλί μέσα στο σπίτι, σ’ ένα τεράστιο χαμηλό μπολ, για να μπορέσετε να θαυμάσετε κι εσείς το χρώμα και την πυκνότητα.
Λέω για την ατμόσφαιρα του κήπου, αλλά τι πιο ατμοσφαιρικό από το άρωμα; Όταν ο ήλιος σκορπάει την ομίχλη, ζεσταίνει τα μικρά και ασήμαντα λευκά λουλουδάκια ενός θάμνου, χωρίς ιδιαίτερο χαρακτήρα, που τον περισσότερο χρόνο περνάει απαρατήρητος ως βολικό φόντο. Λέγεται Ελέαγνος (Eleagnus pungens). Για δυο - τρεις εβδομάδες τα ταπεινά αυτά ανθάκια πλημμυρίζουν τον κήπο με μιαν ευωδιά που είναι ένα μίγμα από φούλι, νυχτολούλουδο και γαρύφαλλο (το μπαχαρικό όχι το λουλούδι).
Και, τελειώνοντας, δεν μπορώ να μην αναφέρω τα χρυσάνθεμα, το σύμβολο του φθινοπώρου στον κήπο, που έχω φυτεμένα μαζί με τα αστεράκια σε μια γωνιά που τα χτυπάει ο ήλιος μόλις διαλυθεί η ομίχλη.