Τι τρέχει τώρα με τα μεταλλαγμένα;

του Παύλου Γεωργιάδη 16 Φεβρουαρίου 2014 • μεταλλαγμένα προϊόντα, Γενετικά Τροποποιημένοι Οργανισμοί, Slow Food

Το GM1507 πρόκειται για μια γενετικά τροποποιημένη σειρά καλαμποκιού που αναπτύχθηκε από την Pioneer και την Mycogen. Οι μεταλλαγμένοι σπόροι έχουν σχεδιαστεί έτσι ώστε να παράγουν την ουσία Bacillus thurigiensis Cry1F. Η ουσία αυτή είναι τοξίνη η οποία στοχεύει στην καταπολέμηση της πυραλίδας του καλαμποκιού (Ostrinia nubilalis) και επιτρέπει στα φυτά να είναι ανθεκτικά στο γλυφοσινικό αμμώνιο, το ζιζανιοκτόνο που έχει συνδεθεί με τον θάνατο τεραστίων πληθυσμών μελισσών παγκοσμίως.

Το 2009, η Pioneer προσέφυγε εναντίον της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναγκάζοντάς την να στείλει την έγκριση ή μη της καλλιέργειας για ψηφοφορία στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Το 2013, αφότου το δικαστήριο αποφάνθηκε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρέλειψε να ενεργήσει κατάλληλα, η Επιτροπή έθεσε το θέμα προς ψήφιση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Η ψηφοφορία έγινε στις 11 Φεβρουαρίου 2014 και το αποτέλεσμά της ήταν το εξής: 19 ψήφοι κατά (Γαλλία, Ιταλία, Ουγγαρία, Ελλάδα, Ρουμανία, Πολωνία, Κάτω Χώρες, Αυστρία, Βουλγαρία, Κροατία, Κύπρος, Δανία, Ιρλανδία, Λετονία, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Σλοβακία, Σλοβενία), 5 υπέρ (Ισπανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Φινλανδία, Εσθονία, Σουηδία) και 4 αποχές (Γερμανία, Πορτογαλία, Τσεχία, Βέλγιο).

Ο αριθμός των κρατών-μελών που καταψήφισαν την πρόταση είναι αξιοσημείωτος, αλλά δεν αρκεί για να συγκεντρώσει την απαιτούμενη πλειοψηφία. 210 ψήφοι σε σύνολο 260, θα ήταν αναγκαίες για να εμποδίσουν την έγκριση του ΓΤ καλαμποκιού, και έτσι πλέον η κατάσταση βρίσκεται de facto στα χέρια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Εξάλλου, στις 16 Ιανουαρίου 2014, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επίσης απέρριψε την εν λόγω ΓΤ καλλιέργεια, με 385 ψήφους κατά, 201 υπέρ και 30 αποχές. Ασφαλώς, ισχυρή είναι και η αντίθεση της κοινωνίας των πολιτών, με τις σημαντικότερες οργανώσεις όπως οι Friends of the Earth, Greenpeace, IFOAM EU, Euro Coop και το Slow Food να αποδοκιμάζουν αυτού του είδους την καλλιέργεια, βασιζόμενες σε ένα ευρύ φάσμα επιστημονικών, πολιτικών και νομικών επιχειρημάτων.

Αν η Επιτροπή εγκρίνει την καλλιέργεια των μεταλλαγμένων σπόρων, θα αγνοήσει την άποψη της πλειοψηφίας των κρατών-μελών και τις ανησυχίες τους σχετικά με τις νομικές επιπτώσεις του καλαμποκιού 1507. Στις 6 Νοεμβρίου 2013, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκπόνησε μια πρόταση με μεγάλα νομικά κενά, ζητώντας από τους υπουργούς των κρατών-μελών να αποφασίσουν σχετικά με την καλλιέργεια του εν λόγου καλαμποκιού στα χωράφια της Ευρώπης. Στα πλαίσια αυτής της αρμοδιότητας, 12 Υπουργοί Εξωτερικών της Ένωσης (Αυστρία, Βουλγαρία, Κύπρος, Γαλλία, Ουγγαρία, Ιταλία, Λετονία, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Πολωνία, Σλοβενία και Μάλτα) υπέγραψαν στις 12 Φεβρουαρίου 2014 επιστολή προς τον αρμόδιο Επίτροπο Υγείας, Τόνιο Μπόρζ, επισημαίνοντας ότι ο φορέας που είναι υπεύθυνος για την τελική απόφαση δεν μπορεί να αγνοήσει τη γνώμη των άλλων ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων και των πολιτών.

«Αν η Επιτροπή αποφασίσει να μην σεβαστεί τις σαφείς οδηγίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρώπης, θα διαβρώσει τις πιο βασικές δημοκρατικές αρχές», δήλωσε ο πρόεδρος του Slow Food, Carlo Petrini. Και συνεχίζει λέγοντας ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να απαλλαγεί από τον έλεγχο των λόμπι και των πολυεθνικών της βιοτεχνολογίας, οι οποίες είναι οι μόνες που ενδιαφέρονται για το ενδεχόμενο πώλησης των γενετικά τροποποιημένων σπόρων τους.

Ανησυχία εγείρει το γεγονός ότι η επιστολή προς τον Επίτροπο Υγείας δεν φέρει την υπογραφή του Έλληνα ΥΠΕΞ, Ευάγγελου Βενιζέλου. Αν και είχε καταψηφίσει την πρόταση στη σχετική ψηφοφορία, δεν ζήτησε την απόρριψή της από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με την ιδιότητά του ως προεδρεύων του Συμβουλίου. Έτσι, η Ελληνική Προεδρεία έχασε την ευκαιρία να ηγηθεί μιας ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας που τυγχάνει της στήριξης της πλειοψηφίας των πολιτών της Ένωσης.

Κάτι τρέχει, λοιπόν, και οφείλουμε να είμαστε ενήμεροι και σε επαγρύπνιση σχετικά με την ακεραιότητα της ελληνικής θέσης ως προς τα μεταλλαγμένα, μιας και λαμβάνονται αποφάσεις με σημαντικές και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις.