Bostanistas.gr : Ιστορίες για να τρεφόμαστε διαφορετικά

Τις προάλλες περάσαμε πραγματικά αξέχαστες ώρες μέσα στους ελαιώνες στα Σπάτα έχοντας μαζί μας τον Riccardo Gucci, καθηγητή στο Αγρονομικό Πανεπιστήμιο της Πίζα, παγκόσμια γνωστό από τα βιβλία του και τις μελέτες που αφορούν τα ελαιόδεντρα. Ετσι, δέχτηκε την πρόσκληση από το oliveoilseminars.com (ήταν λίγο αργά σαν εποχή βέβαια) για να μας μεταδώσει τις βασικές αρχές για τους στόχους και τις τεχνικές για ένα σύγχρονο κλάδεμα των ελαιόδεντρων. Αφού τον ακούσαμε στην αίθουσα σεμιναρίων να μας περιγράφει με σαφήνεια τις σχετικές αρχές φυσιολογίας των ελαιοδέντρων - πράγματα άγνωστα βέβαια σε εμάς -, στη συνέχεια πήγαμε στον ελαιώνα όπου θαυμάσαμε τον τρόπο που κλάδευε ήρεμα και προσεκτικά τα ελαιόδεντρα εξηγώντας μας την κάθε του κίνηση αφού πρώτα σχεδόν “μίλαγε” και χάιδευε με αγάπη το κάθε δέντρο που αποφασίζαμε να κλαδέψουμε. Μιά άλλη φιλοσοφία για τα κλαδέματα από αυτήν που ξέραμε. Οχι ρετσέτες και κανόνες, πρώτα γνώση και μετά σκέψη για την κάθε μας κίνηση.

Είχε ενδιαφέρον να βλέπεις όλη την προετοιμασία του Riccardo Gucci, με τα εργαλεία κοπής που μας είχε πει να του έχουμε διαθέσιμα, φορώντας τις χαμηλές του μπότες να σκαρφαλώνει προσεκτικά όποτε χρειάστηκε στο δέντρο, αποφεύγοντας το αλυσοπρίονο και με προσοχή να μας εξηγεί γιατί έπρεπε να κόψει ακόμα και το κάθε κλαράκι και τι ακριβώς επιπτώσεις θα είχε αυτό μετέπειτα στην ανάπτυξη του δέντρου. Αυτή η λεπτομερής διαδικασία μου θύμισε αυτά που έγραφε το 1949 ο εξαιρετικός δικός μας, (τελείως) ξεχασμένος μέγας μελετητής ελαιοκομίας Νίκος Λύχνος στον Β΄τόμο του έργου του “Το Δένδρον της Ελαίας και η Καλλιέργεια του” (σελ. 256) ότι “η κλάδευσις είναι φυτοχειρουργική τέχνη”. Και συνέχιζε ο Λύχνος ως εξής… “Ο κλαδευτής ή καλύτερον ο φυτοχειρουργός πριν ή προβή εις την χειρουργικήν του εργασίαν ενδείκνυται να εξετάση προσεκτικώς και λεπτομερώς τόσο το δένδρον, το οποίον θα εγχειρήση, όσον και ολόκληρον τον ελαιώνα, όπως ακριβώς κάμνει ο προσεκτικός χειρουργός δια το σύνολον του οργανισμού του εγχειρησθησομένου ανθρώπου…”. Τι να πει κανένας για την λογική με την οποία σήμερα κλαδεύουμε σε όλη την Ελλάδα με αποτέλεσμα να χάνεται σημαντικό μέρος της παραγωγής χρονιά παρά χρονιά. Μάλιστα ο Νίκος Λύχνος γράφει στην σελίδα 202 ότι “η κλάδευσις της ελαίας πρέπει να θεωρείται ως τοιαύτη διωρθώσεως μάλλον και ισορροπίας, η οποία καλώς εκτελουμένη σταθεροποιεί την παραγωγήν”.

Το πρώτο πράγμα που μας τόνισε και επαναλάμβανε ο Riccardo Gucci, και που ήταν η βάση της κάθε του κίνησης κοπής, ήταν ότι το κάθε κλαδί με τα φύλλα που θα αφαιρέσουμε είναι πάντα μιά “ζημιά” για το δέντρο επειδή απλούστατα τα φύλλα είναι οι μηχανές τροφοδοσίας του δέντρου με ενέργεια η οποία παράγεται, ως γνωστόν, με τη διαδικασία της φωτοσύνθεσης. Απλά να θυμάστε, μας είπε, κάτι που έκανε σε όλoυς μας εντύπωση: “τα φύλλα είναι τα solar panels του δέντρου" … το δεύτερο που πρέπει να κάνουμε πριν από κάθε κόψιμο κλαριού η βλαστού είναι να σκεφτόμαστε πώς θα αντιδράσει τοπικά το δέντρο με αυτή την αφαίρεση. Αυτό γίνεται με γνώση και εμπειρία βέβαια που θα αποκτήσουμε παρατηρώντας κάθε χρόνο το αποτέλεσμα από κάθε κόψιμο που έχουμε κάνει. Ενας καλός κλαδευτής πρέπει να σημειώνει και να παρατηρεί χρόνο με τον χρόνο την εξέλιξη κάθε κοπής που κάνει στο δέντρο. Διαφορετικά, όπως σημειώνει σχετικά και ο Νίκος Λύχνος, αν ο κλαδευτής δεν σκέπτεται πριν επιχειρήσει τις κλαδεύσεις “τότε δεν δύναται να λέγεται καν κλαδευτής, αλλά απλούς ξυλοκόπος”!

Νομίζω ότι ο καθηγητής Gucci έφυγε από την Ελλάδα ικανοποιημένος κυρίως από το ενδιαφέρον και τις ερωτήσεις των παραγωγών που ήρθαν από όλη την Ελλάδα να τον ακούσουνε. Ετσι μας έδωσαν κουράγιο να συνεχίσουμε και του χρόνου το πρόγραμμα εκπαίδευσης σε κλαδέματα ελαιοδέντρων με πρωτοπόρους καθηγητές Ελληνες και Ιταλούς. Είμαστε εδώ, αποφασισμένοι να συνεχίσουμε να κάνουμε τα μικρά μας επίπονα βήματα για το ποιοτικό Ελληνικό ελαιόλαδο, σε πείσμα των παλιών, δυσκίνητων, αναχρονιστικών νοοτροπιών που έχουν διαποτίσει τον τομέα της παραγωγής ελαιολάδου ... Ο χρυσός, κίτρινος η μαύρος, δεν ήταν ποτέ στην επιφάνεια, ήθελε γνώσεις και κόπο για να τον φέρουμε επάνω από τα μεγάλα βάθη.