Bostanistas.gr : Ιστορίες για να τρεφόμαστε διαφορετικά

To ερώτημα είναι τόσο παλιό… όταν αγοράζουμε ένα “εξαιρετικό παρθένο” ελαιόλαδο στο Σ/Μ είναι πράγματι “εξαιρετικό παρθένο” ή μήπως τελικά αγοράζουμε ένα κατώτερης ποιότητας ελαιόλαδο; Το πιθανότερο είναι πως, αν δεν είναι εξαιρετικό παρθένο, θα είναι ένα απλό “παρθένο” ελαιόλαδο τα οποία όμως δεν κυκλοφορούν πλέον στα ράφια επειδή ακριβώς έχουν ελαττώματα στη γεύση ή την οσμή τους. 

Η νομοθεσία σε όλη την Ευρώπη είναι πολύ αυστηρή στο θέμα της αξιολόγησης των ελαιολάδων. Ένα εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο πρέπει να έχει κάποιες συγκεκριμένες χημικές παραμέτρους εντός κάποιων ορίων. Π.χ. η οξύτητά του να είναι μικρότερη από 0,8%. Αλλά δεν φτάνει αυτό! Ο κανονισμός λέει κατηγορηματικά ότι το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο δεν επιτρέπεται να έχει και κανένα απολύτως “οργανοληπτικό” ελάττωμα όταν το μυρίζουμε ή όταν το γευόμαστε. Τι είναι όμως ένα οργανοληπτικό ελάττωμα; Μια άσχημη μυρωδιά ή γεύση που μπορεί να έχει ένα ελαιόλαδο και πιθανόν να οφείλεται σε πολλές αιτίες π.χ. σε τάγγισμα ή από μουχλιασμένες ελιές ή από ελαιόλαδο που έμεινε αφιλτράριστο με τη μούργα πολύ καιρό και πήρε άσχημες μυρωδιές/γεύσεις.

Αυτά όλα τα “οργανοληπτικά ελαττώματα” σε ένα ελαιόλαδο στο ράφι (αν υπάρχουν) ποιος τα βρίσκει και με ποιον τρόπο τα πιστοποιεί; Κανονικά, για την προστασία της ποιότητος του προϊόντος, πρέπει να γίνονται συνεχείς δειγματοληπτικοί έλεγχοι και αξιολόγηση από πιστοποιημένο πάνελ γευσιγνωσίας ελαιολάδων σε ένα από 3-4 πάνελς που υπάρχουν σήμερα και στην Ελλάδα. Αν το πάνελ δώσει πιστοποίηση ότι δεν βρέθηκε κανένα οργανοληπτικό ελάττωμα στην όσφρηση ή τη γεύση, τότε, αν και από χημικής απόψεως είναι εντάξει το ελαιόλαδο, μπορεί να χαρακτηρίζεται “εξαιρετικό παρθένο”. Διαφορετικά, ανάλογα με το πόσο έντονο είναι το ελάττωμα, το ελαιόλαδο υποβαθμίζεται σε απλό “παρθένο” η ακόμα παρακάτω σε “λαμπάντε” (δηλαδή κατάλληλο για… λάμπες φωτισμού) το οποίο απαγορεύεται να καταναλωθεί και θα το βρούμε αργότερα μπροστά μας αφού ραφιναριστεί σαν “εξευγενισμένο ελαιόλαδο” καλυμμένο με την ετικέτα “κλασικό” αφού του προσθέσαμε στο μίγμα για ξεκάρφωμα και λίγο καλό ελαιόλαδο.

Γιατί όμως κάνουν κακό αυτά τα ελαιόλαδα που δεν είναι εξαιρετικά παρθένα αλλά απλώς παρθένα; Πρώτον γίνεται ουσιαστικά εξαπάτηση των καταναλωτών οι οποίοι τα αγοράζουν νομίζοντας ότι αγοράζουν ένα ποιοτικό προϊόν ενώ αγοράζουν στην πραγματικότητα ένα φθηνότερο και υποδεέστερης ποιότητος ελαιόλαδο με κακά χαρακτηριστικά στη γεύση και την οσμή. Δεύτερον δουλεύουν σαν Δούρειος Ίππος υπέρ των “κακών” ελαιολάδων αφού οι καταναλωτές συνηθίζουν σιγά-σιγά σε αυτές τις γεύσεις, δηλαδή σε ελαττώματα, και τελικά θεωρούν ότι έτσι πρέπει να είναι ένα εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο.

Πρόσφατες δοκιμές από ράφια των Σ/Μ (κυρίως ιδιωτικής ετικέτας αλλά όχι μόνο) μας έδωσαν απογοητευτικά αποτελέσματα. Τα αποτελέσματα των αξιολογήσεων εστάλησαν στον Ε.Φ.Ε.Τ. και θα περιμένουμε με ενδιαφέρον να δούμε πως θα αντιδράσει και εκείνος και τι θα γίνει με αυτά τα συγκεκριμένα ελαιόλαδα από τα ράφια των Σ/Μ, που και το πάνελ του Υπουργείου Ανάπτυξης τα εξέτασε και τα πιστοποίησε σαν απλά “παρθένα” και όχι εξαιρετικά παρθένα που λέει και η ετικέτα τους. Προφανώς είτε πρέπει άμεσα να αποσυρθούν με τον τιμητικό τίτλο που φοράνε είτε πρέπει να τους αλλάξουν ετικέτα και να είναι απλώς “παρθένα”. Μόνο έτσι τα Σ/Μ (γιατί εκεί συναντάμε κυρίως το μεγαλύτερο πρόβλημα) θα υποχρεωθούν να ελέγχουν, να δοκιμάζουν και να αξιολογούν και από οργανοληπτικής πλευράς τα ελαιόλαδα που εμπορεύονται και να μην έχουν σαν μοναδικό τους βασικό κριτήριο τη χαμηλή τιμή.

Η τιμητική κατηγορία “εξαιρετικό παρθένο” ελαιόλαδο πρέπει να γίνει ένας τίτλος με απαιτήσεις για όσους θέλουν να τον έχουν στα μπουκάλια τους. Ο δρόμος για ένα καλύτερο ελληνικό ελαιόλαδο δεν είναι τόσο εύκολος όσο έχουν νομίσει κάποιοι και τον διαλαλούν και φουσκώνουν αυτιά. Θέλει γνώσεις, αγάπη για ελαιόλαδο, αγώνα και κυρίως όραμα. Οι έλεγχοι θα συνεχισθούν και οι εταιρείες που τα διαθέτουν στα ράφια τους θα προειδοποιούνται για την ποιότητα των ελαιολάδων τους, κάτι που εφαρμόστηκε μέχρι τώρα πριν προσφύγουμε στον Ε.Φ.Ε.Τ. Αλλά η εκκωφαντική τους σιωπή και αδιαφορία μας άναψε τα κόκκινα φωτάκια δίνοντάς μας το σύνθημα ότι ο αγώνας πρέπει κάποια στιγμή, τώρα, να ξεκινήσει. Οι προοπτικές του ελληνικού ελαιολάδου είναι στα χέρια μας και από την αρνητική και από τη θετική πλευρά. Δυστυχώς πρέπει να ασχοληθούμε και με την αρνητική πλευρά κάποια στιγμή, δηλαδή και με τα κακά ελαιόλαδα τα οποία πρέπει να αποσυρθούν από την αγορά. Αυτά όλα γίνονται και με κόστος και με τον κίνδυνο να προκληθούν παρενέργειες από αυτές τις πρωτοβουλίες. Το ξέρουμε, σφίγγουμε τα δόντια, κοιτάμε μπροστά αφήνοντας πίσω μας τη σκόνη από τα ερείπια που δημιουργήσαμε. Δεν έχουμε άλλη επιλογή. 

Διαβάστε περισσότερα γύρω από τα σεμινάρια ελαιολάδου από τον Βασίλη Φραντζολά στο oliveoilseminars.com.