Bostanistas.gr : Ιστορίες για να τρεφόμαστε διαφορετικά

Όταν ακούμε για βολβούς στον κήπο, ο νους μας πάει στα πολύχρωμα πακέτα με προέλευση την Ολλανδία που πωλούνται κάθε φθινόπωρο ακόμα και στα σουπερμάρκετ. Η Ολλανδία είναι η χώρα της Ευρώπης που έχει αναπτύξει μια γιγαντιαία βιομηχανία παραγωγής καλλωπιστικών φυτών που πολλαπλασιάζονται με βολβούς. (Οταν λέω «βολβοί», γενικεύω περιλαμβάνοντας και πατάτες, corms, και ριζώματα, rhizomes.)

Δεν υπάρχει κήπος στην Ευρώπη και την Αμερική (για τις υπόλοιπες ηπείρους δεν παίρνω όρκο) που να μη βασίζεται στις oλλανδικές εισαγωγές για την ανοιξιάτικη επίδειξη χρωμάτων. Τα πιο δημοφιλή είδη είναι οι τουλίπες και οι νάρκισσοι και αμέσως μετά έρχονται οι μυρωδάτοι υάκινθοι (εδώ γνωστοί ως ζουμπούλια), όλα σε πολλά χρώματα και μεγέθη, όλα τροφαντά και ζωηρά και εύκολα στην καλλιέργεια. Τα περισσότερα από αυτά (και αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τις τουλίπες) είναι υβρίδια που ανθίζουν μόνο μια χρονιά (άντε και μια δεύτερη με μικρά και κακομοίρικα άνθη) και μας στέλνουν πάλι για ψώνια το επόμενο φθινόπωρο.

Όχι ότι δεν έχουν τις χάρες τους... κι εγώ έχω πολλές φορές υποκύψει στον πειρασμό της ευκολίας, της ποικιλίας και της εγγυημένης επιτυχίας. Βέβαια πληρώνεις κάτι παραπάνω και το ξαναπληρώνεις τον επόμενο και μεθεπόμενο χρόνο και πάει λέγοντας, έχοντας όμως την πολυτέλεια να αλλάζεις χρώματα και σχήματα... κάνεις το κέφι σου! Με τη δική μου μέθοδο, που απορρίπτει τα υβρίδια για χάρη των βολβών «ειδών» (species), φυτεύεις μια και καλή και το λουλούδι όχι μόνο επιστρέφει κάθε χρόνο αλλά αυξάνεται και πληθύνεται. Τα μειονεκτήματα: τα λουλούδια δεν είναι μεγέθους extra large και ο χρωματισμός τους δεν είναι δημιούργημα εργαστηρίου αλλά ο φυσικός, όπως ο Θεός το όρισε. Πρόκειται για βολβούς που έχουν καλλιεργηθεί με φυσικούς τρόπους από τα «είδη» που βρίσκονται άγρια στη φύση. Το πιο μεγάλο μειονέκτημα, ιδίως για μας στην Ελλάδα, είναι ότι δεν είναι διαθέσιμοι στα κέντρα κήπου ή ακόμα και στα περισσότερα φυτώρια στον τόπο μας. Πρέπει να κοπιάσεις λίγο για να αποκτήσεις (εκτός αν έχεις μια καλή φίλη σαν κι εμένα που κάνει τον αρχικό κόπο και μετά μοιράζει τα φυτά όταν πολλαπλασιάζονται).

Πώς τα αποκτώ, λοιπόν; Με παραγγελία από τα διάφορα ειδικευμένα φυτώρια της Ευρώπης. Θα με ρωτήσετε, δεν έρχονται ακριβά, όταν υπολογίσουμε και το κόστος αποστολής; Όχι, όταν σκεφτούμε ότι η παραγγελία θα γίνει μια φορά μόνο. Εξάλλου πολλές φορές τα φυτώρια αυτά (λόγω πληθώρας τη συγκεκριμένη χρονιά) διαφημίζουν μεγάλες εκπτώσεις σε συγκεκριμένα είδη. Πριν 4 χρόνια παράγγειλα 100 βολβούς του κίτρινου φθινοπωρινού κρόκου, Sternbergia, από την Γαλλία για 8 ευρώ, συν άλλα τόσα ταχυδρομικά. Τώρα έχουν γεμίσει ένα χωράφι με 3 και 4 λουλούδια σε κάθε ρίζα. Προσέχω να πειραματίζομαι με είδη που ευδοκιμούν στο κλίμα μας αλλά μερικές φορές το πείραμα αποτυχαίνει... κάποιος βολβός δεν ευτυχεί και δεν πολλαπλασιάζεται και σε κανένα-δυο χρόνια εξαφανίζεται τελείως. Τον διαγράφω. Ο γενικός κανόνας μου στον κήπο είναι να μη κοπιάζω για φυτά που δεν θέλουν να προκόψουν.

Από τους πετυχημένους, τρία είδη είναι ανθισμένα τώρα στον κήπο μου, και οι τρεις σχεδόν άγνωστοι στην Ελλάδα παρόλο που τα ονόματά τους παραπέμπουν σε αμιγώς ελληνικές ρίζες.

Το Διετές, Dietes
Τα Διετή, (που απ' ό,τι ξέρω δεν είναι διετή αλλά πολύχρονα) όπως πολλά φυτά που ευδοκιμούν σε μεσογειακό κλίμα, κατάγονται από τη Νότια Αφρική. Έχουν μακριά σπαθωτά φύλλα και αναπτύσσονται σε μεγάλες τούφες. Ανήκουν στην οικογένεια των ιριδοειδών και τα άνθη τους θυμίζουν κρίνους.

Ιδιαίτερα όμορφη ποικιλία είναι η ‘grandiflora’ που πρόκοψε πολύ στον κήπο της φίλης μου της Μαριλής – τα άνθη της μοιάζουν με ορχιδέες.

Στον δικό μου κήπο έχει σχηματίσει μεγάλες «αρχιτεκτονικές» τούφες η ποικιλία ‘bicolor’.

Η Τριτέλεια, Triteleia
Κατάγεται από τις Δυτικές ΗΠΑ. Την πρωτοσυνάντησα ως άγριο λουλούδι στην Καλιφόρνια όταν σπούδαζα εκεί και με είχε μαγέψει το έντονο γαλάζιο χρώμα της που γέμιζε τους αγρούς για κανένα μήνα την άνοιξη και θύμιζε τα bluebells της Ευρώπης. Εδώ έχω στον κήπο μου την ποικιλία ‘laxa.’

H Αρισταία, Aristea
Από τη Νότια Αφρική κι αυτή. Σαν το Διετές έχει μακριά σπαθωτά φύλλα και σχηματίζει μεγάλες τούφες. Τα άνθη της, μικρά, εφήμερα και όχι πολύ εντυπωσιακά, σχηματίζονται σε κλαδωτα μακριά κοτσάνια κι έχουν χρώμα γαλάζιο γλυκό. Βολεύει για να δώσει ενδιαφέροντα όγκο σε σκιερά ή ημισκιερά σημεία του κήπου.

Αυτό είναι το τελευταίο μου άρθρο για τους Bostanistas.