Ξέρεις το ενεργειακό σου αποτύπωμα;
Το πέρασμα του προηγούμενου αιώνα χαρακτηρίστηκε κυρίως από ραγδαία βιομηχανική και τεχνολογική ανάπτυξη, που ωφέλησε στο να επιμηκυνθεί ο μέσος όρος ζωής και γενικά να αυξηθεί δραστικά ο ανθρώπινος πληθυσμός. Με θυσία όμως την υπερβολική εξάντληση πόρων από μη ανανεώσιμες πηγές και την αλόγιστη σπατάλη με μεθόδους που δεν μπορούν να συντηρηθούν. Καταναλώνοντας περισσότερους πόρους απ' όσους παράγουμε, δημιουργούμε ανισορροπία στο περιβάλλον, φανερώνοντας όλο και περισσότερο το αποτύπωμα του ανθρώπου στη φύση και το κόστος μας στον πλανήτη. Ως αποτέλεσμα, καλλιεργείται όλο και πιο έντονα η αντίληψη ότι, αφού οι κυβερνήσεις του πλανήτη δεν κατάφεραν να περιορίσουν την δίψα των πολυεθνικών κολοσσών, θα έπρεπε ο καθένας ανεξάρτητα να είναι υπεύθυνος για τις επιλογές και τις πράξεις του με βάση το ενεργειακό του κόστος στους φυσικούς πόρους.
Έτσι δημιουργήθηκαν δίκτυα τα οποία ενημερώνουν τον καθένα ξεχωριστά για το προσωπικό του ενεργειακό αποτύπωμα στον πλανήτη, με βάση ένα ερωτηματολόγιο πάνω στις καθημερινές του συνήθειες. Σκοπός είναι η ευαισθητοποίηση και η ενημέρωση του κοινού για το συγκεκριμένο πρόβλημα. Το ερωτηματολόγιο αποτελείται από δύο μέρη: Στο πρώτο μέρος γίνεται η μέτρηση του άμεσου κόστους των πόρων, όπως για παράδειγμα η βενζίνη που καταναλώνουμε σε σχέση με το αν χρησιμοποιούμε το αυτοκίνητο ή το λεωφορείο ή το ποδήλατο και πόσο συχνά. Θα καταμετρηθεί και το κόστος των πόρων της κατασκευής του μέσου - για το ποδήλατο, δηλαδή, θα μετρηθεί μονό αυτό αφού δεν χρειάζεται βενζίνη για να κινηθεί. Επίσης θα μετρηθεί ο τρόπος θέρμανσης και ψύξης της οικίας καθώς και πόσο συχνά και τι είδους οικιακές συσκευές χρησιμοποιούμε. Στο δεύτερο μέρος του ερωτηματολόγιου γίνεται καταγραφή της διατροφικής μας συμπεριφοράς, δηλαδή του έμμεσου κόστους στη γη, διότι με βάση την διατροφή μας επηρεάζουμε την ενεργειακή πολιτική του πλανήτη.
Εάν, για παράδειγμα, αγοράζουμε κρέας, επηρεάζουμε κατά δέκα φορές το ενεργειακό μας κόστος - σε σύγκριση με τη φυτική διατροφή - διότι για να τραφεί ένα ζώο θα απαιτηθεί δέκα φορές περισσότερη τροφή συνυπολογίζοντας και το κόστος μεταφοράς της τροφής των ζώων. Ακόμα, η βιομηχανοποίηση της τροφής οδήγησε στην καλλιέργειά της με χημικά λιπάσματα και ζιζανιοκτόνα που έχουν ως βάση το πετρέλαιο και τη χρήση μεγάλων οχημάτων με τεράστιο ενεργειακό κόστος.
Επίσης θα πρέπει να υπολογίσουμε τους πόρους που καταναλώνονται για τη μεταποίηση των τροφίμων και την παρασκευή της συσκευασίας τους όπως και τους πόρους για την μεταφορά τους (πολλές φόρες από πολύ μακριά): πώς θα μετακινηθούμε για να τα πάρουμε, εάν θα χρησιμοποιήσουμε πλαστικές σακούλες να τα μεταφέρουμε και ποιο θα είναι το κόστος για τη φύση με όλα τα απορρίμματα από τις συσκευασίες.
Παρατηρώντας το ερωτηματολόγιο μπορούμε εύκολα να αντιληφθούμε ότι, για να ελαφρύνουμε το ενεργειακό αποτύπωμά μας, θα πρέπει να καταναλώνουμε τρόφιμα που καλλιεργούνται ή εκτρέφονται όσο το δυνατότερο κοντά μας. Προτιμούμε αυτά που έχουν καλλιεργηθεί με φυσικό τρόπο ή προέρχονται από ζώα ελευθέρας βοσκής, καθώς και εκείνα που έχουν παρασκευαστεί με όσο το δυνατόν λιγότερο κόστος στη γη, με τη χρήση πόρων από ανανεώσιμες πηγές.
Βέβαια θα είναι μεγαλύτερο το αντίκτυπο εάν το θεμέλιο της τροφής μας καλλιεργείται στο μποστάνι μας φτιάχνοντας κομπόστ από τα απορρίμματα και επαναχρησιμοποιώντας όλες της συσκευασίες από τα προϊόντα που αγοράζουμε. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τις συσκευασίες για την κατασκευή αυτοσχέδιων γλαστρών και σπορείων όπως και για τη συσκευασία της παραγωγής από το μποστάνι μας. Με την ατομική αξιοποίηση των πόρων που μας περισσεύουν επηρεάζουμε δραματικά την οικολογική ισορροπία του πλανήτη μας.