Περί αμνού ο λόγος: λεξιλόγιο και ένα ποίημα

του Νίκου Μορόπουλου 15 Φεβρουαρίου 2019 • Wiki • αμνός, λεξιλόγιο, ποίημα, Το Αρνάκι

Λεπτομέρεια από το πρώτο τμήμα του «Ρετάμπλ του Ίζενχαϊμ», Ματίας Γκρύνεβαλντ, (Musée d'Unterlinden, Κολμάρ, Αλσατία), 1512-1516, [Wikipedia]

Σήμερα δεν έχει μαγειρέματα, σήμερα έχει λεξιλόγιο, και δη του αμνού. Η περιήγηση αυτή στον κόσμο των λέξεων είναι χωρίς πρόγραμμα, με μόνο χαρακτηριστικό τον αμνό.

Το νόημα της περιήγησης έγκειται στο ότι δεν έχει νόημα, είναι μια περιήγηση αντίστοιχη με την επίσκεψη σε μια έκθεση έργων τέχνης.

Πηγή αποτέλεσε η «Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού της Ελληνικής Γλώσσας Liddell & Scott”, Εκδόσεις Πελεκάνος, 2007 (LS), η Πύλη για την Ελληνική γλώσσα (Π) και το Λεξικό της Νέα Ελληνικής Γλώσσας του Γεωργίου Μπαμπινιώτη, Τρίτη Έκδοση, 2008 (ΓΜ).

Άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής , Λεπτομέρεια από το τέμπλο του Isenheim του Matthias Grünewald

Λεξιλόγιο

ο, η, άμνος: αρνί – οι πλάγιες πτώσεις όπως του αρνός (γενική) , τω αρνί (δοτική) (LS)
ο αμνός: μικρό αρσενικό πρόβατο (ΓΜ)
ο αμνός του Θεού: στην Καινή Διαθήκη η λέξη αμνός αναφέρεται συμβολικά αποκλειστικά στον Ιησού Χριστό («ίδε ο αμνός του Θεού, ο αίρων την αμαρτίαν του Κόσμου», ««ως πρόβατον επί σφαγήν ήχθη και ως αμνός άμωμος»)
το αρνί: νεαρό πρόβατο (ΓΜ)
το πρόβατο: ζώο τετράποδο, θηλαστικό, μηρυκαστικό με πυκνό και σγουρό τρίχωμα· αρνί (Π)
αρνόμαλλο: το μαλλί προβάτου μέχρι οκτώ μηνών (ΓΜ)
αμνοσκοπία: μαντεία, η εξέταση της ωμοπλάτης αμνού με σκοπό την πρόβλεψη του μέλλοντος (ΓΜ)
αμνοερίφια: αρνιά και κατσίκια (ΓΜ)
ο αρνειός: νεαρό κριάρι (LS)
ο άρνειος: αυτός που ανήκει σε αρνί ή πρόβατο, αρνίσιος (LS)
άρνειος φόνος: σφαγμένα πρόβατα (LS)
η αμνάς: θηλυκό του αμνός (LS)
το αμνίον: το δοχείο στο οποίο συγκεντρώνεται το αίμα του σφαγίου (LS)
η αμνίς: προβατίνα (LS)
ο αμνοκών: αυτός που έχει νού προβάτου, ο αφελής, ο ανόητος (LS)
η αρνακίς: δέρμα προβάτου, προβιά (LS)
το αρνίον: δέρμα προβάτου, προβιά (LS)
ο αρνεοθοίνης: αυτός που τρώει πρόβατα (LS)
αρνεύω: πηδώ, εφορμώ, κυβιστώ (LS)
αρνευτήρ: ακροβάτης (LS)

Κλείνω με το πασίγνωστο ποίημα «Το αρνάκι» του Αλέξανδρου Κατακουζηνού επειδή μου αρέσει πολύ.

Tο πρώτο τμήμα του «Ρετάμπλ του Ίζενχαϊμ», Ματίας Γκρύνεβαλντ,1512-1516, Musée d'Unterlinden, Κολμάρ, Αλσατία [Wikipedia]

Το Αρνάκι

Αρνάκι άσπρο και παχύ / της μάνας του καμάρι, / εβγήκεν εις την εξοχή, / και στο χλωρό χορτάρι.

Απ’ τη χαρά του την πολλή / απρόσεχτο πηδούσε, / της μάνας του τη συμβουλή / καθόλου δεν ψηφούσε.

«Καθώς, παιδί μου, προχωρείς / και σαν ελάφι τρέχεις, / να κακοπάθεις ημπορείς, / και πρέπει να προσέχεις»

Χαντάκι βρέθηκε βαθύ, / ορμά σαν παληκάρι, / να το πηδήσει προσπαθεί / και σπάζει το ποδάρι.

------------------------------------------------------------

*Έγραψεν ο Matthias Grünewald, Γερμανός ζωγράφος στο Isenheim της Αλσατίας, την 15 Απριλίου 1516.

* Ο Νίκος Μορόπουλος διατηρεί το ελληνοαγγλικό blog Panathinaeos

**Σημείωση: Σύμφωνα με το «Λεξικό Εικαστικών Τεχνών (εκδόσεις Υποδομή, σελ. 284), ρετάμπλ είναι κάθε εικόνα, γλυπτό ή άλλη παράσταση που για διακοσμητικούς λόγους έχει τοποθετηθεί πάνω και πίσω από την αγία τράπεζα του ναού.